Kültür ve Turizm Bakanlığı, Anadolu’ya ait eserlerin dedektif üzere izini sürerek, bu yıl İngiltere, Yunanistan, Fransa ve ABD başta olmak üzere pek çok ülkeden Türkiye’ye ilişkin 1149 yapıtı yurda döndürdü. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Gayret Daire Başkanlığı öncülüğünde, İçişleri, Adalet ve Dışişleri Bakanlıkları iş birliğinde 2018’den bu yana 8 bin 953, 2002’den bu yana ise 13 bin 268 yapıtı ilişkin olduğu topraklara kazandırdı. Bu yıl da ağır uğraşlar sonucu, geçmiş yıllarda yurt dışına kaçırılan 1149 yapıtın Türkiye’ye geri döndürülmesi sağlandı.

ABD’de ele geçirilen Anadolu’ya ilişkin 41 tarihi eser, Bakanlığın ABD’li yetkililerle ortak yürüttüğü çalışmalar sonucu New York’ta Türk yetkililere teslim edildi. New York Türkevi’nde sergilenen eserler ortasında, Anadolu’nun Roma devrine ilişkin heykeller, pişmiş toprak kap ve figürinler (kadın heykelcikler), bronz başlıklar ile Geç Kalkolitik Periyoda ilişkin 22 Kilia tipi idol başı da yer aldı.

1980’lerde Manisa’daki bir mezardan kaçak kazılarla çıkarılarak yurt dışına kaçırılan yaklaşık 2500 yıllık bronz sedir de 18 Eylül’de ABD’den Türkiye’ye iade edildi. J. Paul Getty Müzesi’nden iadesi gerçekleştirilen sedir, günümüzde epeyce ender rastlanan bir mobilya çeşidi olarak dikkati çekiyor.

Manisa’nın Bintepeler arkeolojik alanından kaçırılan yaklaşık 2700 yıllık kırmızı boncuklu Bintepeler kolyesi, ABD’den Türkiye’ye iade edilen eserler ortasında yer alıyor. MÖ 6. yahut 5. yüzyıla tarihlenen, altın ve karnelyan taşlarından yapılmış nar biçimindeki boncuklarla süslü 20 cm uzunluğundaki eser, 3 Eylül’de Türkiye’ye getirildi.

Helenistik periyoda ilişkin mermer Büyük İskender heykel başı, yapıtını elinde bulunduran kişinin vefatının akabinde varisleri tarafından Türkiye’ye iade edildi. Fransa’da ikamet eden bir kişi tarafından iki sikke istekli olarak ülkeye iade edildi. Bronz sikkelerden birinin Bizans İmparatorlarından Justin I (5l8-527) devrine ilişkin İstanbul basımlı, başkasının ise Artuklu Beyefendilerinden Nasreddin Artuk-Aslan (1200-1239) devrine ilişkin olduğu belirlendi.

İngiltere’de 2017’de satışa çıkarılan, Mustafa Dede tarafından istinsah edilen Kuran-ı Kerim’in yasa dışı yollarla kaçırıldığı tespit edildi. Dışişleri ve İçişleri Bakanlıklarının ağır takibi sonucu satışı yapılacakken müzayededen çektirilen eser, Sultan II. Abdülhamit’in koleksiyonunda yer aldığı belirlendi. Pir Hamdullah’ın oğlu Mustafa Dede imzalı, nesih çizgiyle yazılmış Kur’an, İstanbul Türk ve İslam Yapıtları Müzesi’nde koruma altına alındı.

Bu yıl iade edilen değerli yapıtlardan biri, Burdur Boubon Antik Kenti kökenli Septimius Severus heykel başı oldu. Bakanlığın ağır çalışmaları sonucunda, Danimarka’nın NY Carlsberg Glyptotek Müzesi, yapıtın Türkiye’ye iade edilmesine karar verdi. 60 yıl ortadan sonra ilişkin olduğu topraklara dönecek olan bronz heykel başı, Roma İmparatoru Septimius Severus’a ilişkin olup, 1960’lı yıllarda yasa dışı kazılarla yurt dışına çıkarılmıştı. Yapıtın Türkiye’ye getirilmesi bekleniyor.