MİRAS: HUDUTLARINI ALLAH’IN BELİRLEDİĞİ HAK
Muhterem Müslümanlar!
Yüce dinimiz İslam’ın yerine getirmemizi istediği sorumluluklardan biri de mirası Allah ve Resûlü’nün emrettiği formda paylaştırmaktır. Miras, vefat eden bir insanın geriye bıraktığı mal, mülk ve servetin belli ölçüler içerisinde vârisler ortasında hisse edilmesidir.
Kur’an-ı Kerim’de mirasla ilgili kararlar en ince ayrıntısına kadar açıklanmış, ‘Hudûdullah’ yani Allah’ın koyduğu hudutlar olarak tabir edilmiştir.
Peygamber Efendimiz (s.a.s),
“Miras malını pay sahipleri ortasında Allah’ın Kitabı’na nazaran taksim edin…”
1
buyurarak, mirasta hiçbir vârisin hak ettiği paydan yoksun bırakılmamasını istemiştir.
Aziz Müminler!
Dinimiz İslam, her işimizde olduğu üzere miras taksiminde de adaleti titizlikle uygulamamızı, miras paylaşımında kadın-erkek, büyük-küçük demeden her hak sahibine hakkını vermemizi emretmiştir.
Nitekim Nisâ mühleti yedinci ayette Ulu Rabbimiz şöyle buyurmaktadır:
“Anne babanın ve yakınların miras olarak bıraktıklarından erkeklere hisse vardır; tekrar anne babanın ve akrabanın miras olarak bıraktıklarından bayanlara da hisse vardır. Allah, miras malının azından da birçoklarından da bunları farz kılınmış birer pay olarak belirlemiştir.”
2
Bununla birlikte dinimiz, miras taksiminde bayanları asla mağdur etmemiş; anne ve babasından, eşinden ve çocuklarından, hatta yeri geldiğinde torunlarından bile onlara hisse ayırmıştır.
3
Ayrıca vârislerin karşılıklı isteğe dayanarak mirası kendi ortalarında diledikleri halde taksim etmelerini de yasal görmüştür.
Kıymetli Müslümanlar!
Günümüzde aile içi meselelerin artmasına, kardeşler ve akrabalar ortasına dargınlıkların girmesine, arbedelerin ortaya çıkmasına sebebiyet veren aksiliklerin başında miras paylaşımında yapılan haksızlıklar gelmektedir. Halbuki miras paylaşımında İslam’ın koyduğu ölçülere riayet etmemek, büyük bir günah, ağır bir vebaldir. Kız çocuklarına haklarını tam vermemek, evlendikleri için onları mirastan yoksun bırakmak, hiçbir vârisin istemediği kıymetsiz mülk ve yerleri onlara layık görmek apaçık bir zulümdür. Ayette buyrulduğu üzere yetimlerin mirasla ilgili haklarını gasp etmek ateşten bir kesimle karnı doldurmaktır.
4
Bir kimse adaletten ayrılmamak kaidesiyle çocukları ortasında malını paylaştırabilir. Mirasın tamamını yahut bir kısmını çocuklardan birine hibe ederek oburlarının haklarını çiğnemek ise adaletten sapmaktır. Gerçekten Resûl-i Ekrem (s.a.s),
اِتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْدِلُوا فِى أَوْلاَدِكُمْ
“Allah’tan korkun ve evlatlarınız ortasında adaletli olun.”
5
buyurmaktadır.
Değerli Müminler!
Allah’ın koyduğu bütün kurallar üzere miras taksiminde yer alan ölçüler de insan fıtratına en uygun kararlardır. Günümüzdeki bütün aksilikleri ve miras paylaşımında yaşanan kahırları ortadan kaldırmanın yegâne yolu, İslam’ın getirdiği adalet unsuruna hakkıyla riayet etmekten geçmektedir.
Aziz Müslümanlar!
Kur’an-ı Kerim’de miras taksiminde haksızlık yapanların acı sonu şöyle haber verilmektedir:
“Kim Allah’a ve Peygamberine isyan eder ve O’nun koyduğu sonları aşarsa, Allah onu ebedi kalacağı cehennem ateşine atar. Onun için elem verici bir azap vardır.”
6
O halde, süreksiz dünya menfaatlerine aldanarak ve hırslarımıza kapılarak Büyük Rabbimizin mirasla ilgili belirlediği sonları asla ihlal etmeyelim. Her hak sahibine hakkını verelim, kul hakkı yemeyelim. Miras paylaşımında merhamet ve hakkaniyeti, insaf ve adaleti gözetelim. Unutmayalım ki, mirasta Rabbimizin taksimine razı olmayan ve hakkından fazlasına göz dikenlerin sonu, dünyada hüsran, ahirette ise elem verici bir azaptır.
Hutbemi Peygamber Efendimiz (s.a.s)’in şu ikazıyla bitiriyorum:
“Hiç kimse hakkı olmayan bir karış toprağı bile almasın! Şayet alırsa, kıyamet gününde Allah, yedi kat yeri onun boynuna geçirir.”
7
————————————————————
1. Müslim, Ferâiz, 4.
2. Nisâ, 4/7.
3. Nisâ, 4/11; Dârekutnî, es-Sünen, 5/160-161.
4. Nisâ, 4/10.
5. Müslim, Hibe, 13.
6. Nisâ, 4/14.
7. Müslim, Müsâkât, 141.
