Suriye ve Gazze’de her iki halkın zaferiyle sonuçlanan gelişmeler yaşanırken Afrika’nın gözbebeği Sudan’da da 21 aydır devam etmekte olan bir öteki işgal teşebbüsüne karşı çok değerli gelişmeler kaydedildi.
21 ay kadar evvel İsrail’in de büyük planları doğrultusunda kimi körfez ülkeleri tarafından desteklenen
Hemeti
komutasındaki
Hızlı Takviye Kuvvetleri
(HTK) başta başşehir Hartum olmak üzere Sudan’ın kıymetli kısımlarında bir darbe yoluyla denetimi sağlamıştı.
Tabii sağlanan denetim bir denetimden fazla bir istila, bir talan ve yağma hareketinden oburu değildi.
Çünkü HTK’nin oluşumu bile zati Darfur’daki olaylarla kontaklı olarak
Ömer el-Beşir
’in kendine bağlı birlikler oluşturma niyetinden hareket etmişti.
Darfur’da Ömer el-Beşir’i Milletlerarası Ceza Mahkemesinde yargılanmaya götüren bütün kanlı uygulamalar bu kuvvetler tarafından irtikap edilmişti.
Sudan, Çad, Libya ve Etiyopya’da yaygın bulunan
Cancevid
insan kaynağına dayanan bu birlikler kültür olarak girdikleri savaşlarda ganimet ve yağmacılığı bir geçim kaynağı olarak benimsedikleri için dayandıkları hiçbir savaş ahlâkı da yok. Önlerine geleni yağmalayıp öldürme konusunda hiçbir kriterleri, frenleri yok.
Aslında kendilerini kullananların da başına bela olacak nitelikte savaşçılardan oluşan bir küme. Darfur
meselesi bittikten sonra da
Ömer el-Beşir
bu grupların lideri olan
Hemeti’yi
HDK’nin başına geçirerek kendisine bir de general rütbesi vermişti. Kendisi de hiçbir askeri eğitimi olmayan kendisine tabi güçlere rütbeler vererek bir yapı kurmuştu. Lakin 2019 yılında Ömer el-Beşir’in
Değişim Cephesi
eliyle devrilmesinin akabinde oluşturulan
Halk
Devrimi Konseyi’nin
başına gelen
Abdülfettah el-Burhan
iktidarı Hamduk hükümetine devretmek zorunda kaldı, lakin
Hamduk
hükümetinin
halkta hiçbir karşılığı olmayan komünist, laik siyasetlere yönelmesiyle birlikte halk protestoları sonucunda çekilmek zorunda kaldı.
Kontrol tekrar askeri kurula geçti lakin nizamlı ordunun başındaki
Burhan
ile başına buyruk hareket etmekte olan HDK başkanı
Hemeti
arasında giderek artan bir tansiyon oluşuyordu.
Burhan’ın
güçleri merkezi bir ordu altında birleştirme kararı karşısında 2023 Nisan ayında
Hemeti
kendine bağlı toplama güçlerle bir darbeye girişti ve ülkenin birçok kısmını ele geçirdi.
Lakin dediğimiz üzere bu ele geçirme tam bir yağma ve istila halindeydi. Ele geçirdiği yerde bir nizam tesis etmek bir yana bugüne kadar tam bir düzensizlik hâkim.
Ne yazık ki, birçok kesim Sudan’daki duruma iki eşit taraf ortasındaki bir rekabet ve iç savaş olarak yaklaşıp hesabını kimin hâkim olacağına yönelik kestirimlere nazaran yapmaya başladı.
Halbuki daha evvel de burada bütün açıklığıyla tabir etmeye çalıştık.
Ortada birbiriyle savaşan iki eşit taraf yok. Hemeti, öbür ülkelerden getirdiği toplama güçleriyle girdiği her yeri yağmalayan, insanları zalimce katleden gözü dönmüş adamlarıyla Sudan halkına bir şey vadeden biri değildi.
Sudan için yarışan iki yaklaşım, iki başka toplum yok. Savaş Sudan halkının farklı kesitleri ortasında cereyan ediyor da değildi.
Hemeti’nin önünü el-Beşir belirli bir hedef için açmıştı fakat o bu hedefi haddinden fazla bir fırsata dönüştürdü, lakin kuşkusuz kendi aklıyla ve kendi vizyonuyla değil. Maalesef yeniden İslam dünyasının içinden, özellikle Körfez ülkeleri içinden birilerinin alabildiğine ucuz hesaplarıyla Sudan 21 aydır tam bir kaosun içinde yaşıyordu. Temiz Sudan halkı içinde katledilen insanların sayısı yüz bini buldu. Konutları talan edilen, yuvaları yıkılan beşerler, ülke içinde yahut ülke dışına sığınma yoluyla yerini değiştiren insanların sayısı 12 milyonu bulmuş durumda. Hükümet bile Port Sudan’a taşınmak durumunda kaldı. Hemeti’ye takviye veren güçler ortasında İsrail’in de olduğunu daha evvel söylemiştik.
Epey vakittir tam bir halk takviyesini ve diğer tüm parti ve sivil toplum güçlerinin takviyesini yanına almış bulunan nizamlı ordu, son birkaç aydır özellikle istekli Müslüman gençlerden oluşan sivil müfrezelerin de takviyesiyle adım adım istila edilen bölgeleri kurtardı.
15 gün kadar evvel çok değerli bir merkez olan
Vad Medeni’nin
21 ay sonra HTK milislerinin elinden kurtarılmasıyla birlikte Sudan’daki savaşın seyri büsbütün değişmiş oldu.
23 Ocak’ta da Ordu, başşehrin kuzeyinden güçlü bir halde ilerleyerek çok kıymetli olan Ceyl petrol rafinerisini özgürleştirdi ve 21 aydır kuşatma altında olan Bağlantı ve Ulaşım Tugayı komplekslerine ulaştı.
Ardından ırmağı geçerek Genel Komutanlığa girdi ve 24 Ocak Cuma sabahı buradaki kuşatmayı kaldırdı. Böylelikle Hartum’un büyük bir kısmı özgürleşmiş oldu, HTK ögeleri ise Hartum’un güneyine yanlışsız her taraftan kaçtı.
Esasen HTK ögeleri birinci günlerde 120 bini bulan sayıları vakitle erimeye başlamıştı. Kendilerine dışarıdan yardım olarak gelen çok nitelikli silahlara karşın vakitle bu silahları kullanacak insanları da kalmamıştı,
çünkü her şeyden evvel yağmalayacak şey kalmamış olduğu için birçok öge kaçmıştı. Hemeti’y
e takviye olan kimi ülkelerin aslında bu vesileyle neye dayanak oldukları güzelce görülmüş oldu. Hiçbir vakit gayeleri Sudan halkının yahut misal müdahalelerde bulundukları diğer ülke halklarının güzelliği olmamıştır.
Hartum’da HTK’nın Etiyopya’dan getirttiği ve yüksek binalara yerleştirmiş olduğu bayan keskin nişancılardan kelam ediliyor.
Hikayeleri fecî bunların. Komünist bir eğitimden geçmiş oldukları için kamplarda yetişmiş, hiçbir aile hayatı olmayan bu beşerler kültür olarak savaşmak üzere yetiştirilmişler. Bu insanları yetiştirmek üzere uzun vadeli eğitim yatırımı yapan kelamım ona çok “medeni” devletler var bu dünyada. Bu keskin nişancılar rastgele ateş açarak insanları öldürürken Sudan’a nasıl bir gelecek vadedelebilir?
Neticede 61 yıllık Esad rejiminin eninde sonunda nasıl yıkımı gerçekleştiyse, Gazze’de İsrail kendisini destekleyen bütün güçlerle nasıl rezil rüsva olduysa, Sudan’da misal bir kıyım ve işgal peşinde olan Hemeti ve onun gerisindeki güçler de hüsrana uğradılar.
Bu büyük Sudan zaferi, Sudan halkının birlik olması ve silahlı kuvvetlerinin etrafında toplanarak topraklarını, onurlarını ve mallarını savunma kararlılığıyla elde edilmiştir.
Bu, HDK’nin isyanı, dış akınlar ve bölgesel dayanaklı bu isyancı milislerin işlediği vahim ihlaller karşısında gerçekleşmiştir.
Sudan bu zaferlerle çok değerli bir gerçeği tekrar kanıtlamış oldu: Özgür halklara, eski sömürge teknikleriyle, askeri işgal ve hücumlarla boyun eğdirilemez.
Sudan, bu savunma savaşına en zayıf durumunda, daha az donanımlı ve daha az teçhizatlı olarak zorlandı. Lakin halk süratle silahlı kuvvetlerinin etrafında birleşti, onlara genç ve dinamik güçleriyle takviye oldu.
