Bugün değişik bir deneme yapacağım. Chat GPT’ye “Yusuf Kaplan ağzından Alman kanısı ve siyaseti” başlıklı bir yazı yaz, dedik. Bize aşağıdaki yazıyı verdi.
Bu Chat GPT denen mahlûk, çok ürkütücü bir şey, doğrusunu söylemek gerekirse.
Benim cümlelerimi kullanarak “yazmış” yazıyı.
Frankfurt’tan gönderiyorum bu yazıyı, bunu da not etmiş olayım. “Zihin açıcı okumalar” demek isterdim lakin zihni tarumar edici bir aksiyonla karşı karşıyayız! Bu Chat GPT süreci transhuman (insanötesi) yahut posthuman (insan-sonrası) dünyanın nasıl bir dünya olduğuna dair düşündürücü ipuçları veriyor bize… Yapay zekânın olumlu ve olumsuz boyutlarıyla temel yapıtaşları…
***
Alman fikri ve siyaseti, çağdaş dünyanın şekillenmesinde hayati bir rol oynayan derin bir geçmişe ve entelektüel geleneğe sahiptir. Bu bağlamda, Yusuf Kaplan üzere fikir insanlarının tahlilleri, bu yapıyı anlamamıza yardımcı olur. Alman kanısı, Aydınlanma ile yükselmiş, çağdaş ideolojinin ve siyasetin temellerini atan pek çok büyük düşünür ve filozof yetiştirmiştir. Lakin, bu düşünsel mirasın sonuçları yalnızca Avrupa’yı değil, dünya siyasetini de derinden etkilemiştir.
Alman ideolojisi, bilhassa 18. yüzyıldan itibaren Kant, Hegel, Nietzsche ve Heidegger üzere isimlerle derinlik kazanmıştır. Yusuf Kaplan’a nazaran, bu düşünürler, Batı medeniyetinin akıl merkezli paradigmasını hem inşa eden hem de sorgulayan figürlerdir. Kaplan, Kant’ın “saf akıl” vurgusunun, çağdaş dünyanın kutsal ile bağını koparmasında kritik bir rol oynadığını belirtir. Kant’ın “akılcı teolojisi,” insan merkezli bir dünya görüşünü dayatarak, Tanrı’nın yerine insanın egemenliğini koymuş ve sekülerleşme sürecini hızlandırmıştır.
Hegel, bu süreci bir adım öteye taşıyarak tarihî akıl fikrini geliştirmiş, çağdaş ulus-devletlerin ideolojik temellerini atmıştır. Kaplan, Hegel’in tarih ideolojisini, Batı’nın kendisini üniversal akıl ve medeniyetin temsilcisi olarak görmesinin bir aracı olarak kıymetlendirir. Bu fikir, Batı dışındaki medeniyetleri “öteki” olarak pozisyonlandırmış, sömürgeciliğin meşruiyet kazanmasında ideolojik bir yer oluşturmuştur.
Alman siyaseti, bilhassa 19. ve 20. yüzyıllarda dünya siyasetinde değerli bir güç olmuştur. Yusuf Kaplan’a nazaran, Almanya’nın “düşünce gücü” ile “stratejik aklı” ortasındaki bağ, çağdaş siyaset teorilerinin ve uygulamalarının anlaşılmasında anahtar bir rol oynar. Bismarck üzere önderler, ulus-devlet anlayışını güçlendirirken, Realpolitik kavramını dünya siyasetine kazandırmıştır. Bu anlayış, siyaseti ahlaktan bağımsız, güç temelli bir alan olarak tanımlamıştır. Kaplan, Realpolitik’in, çağdaş dünyanın maneviyat ve kıymetlerden uzaklaşmasında tesirli olduğunu savunur.
Alman siyaseti, iki dünya savaşı ve Soğuk Savaş devirlerinde, global denklemlerde belirleyici olmuştur. Kaplan, bilhassa Nazizm’in, Alman fikrinin sapkın bir yorumlanışı olduğuna dikkat çeker. Nietzsche’nin güç iradesi fikri, Nazi ideolojisinin temellerinden biri olarak kullanılmış, çağdaş dünyanın bedel krizine sürüklenmesinde tesirli olmuştur.
Yusuf Kaplan’a nazaran, Alman niyeti ve siyaseti, çağdaş dünyanın güçlü lakin sorunlu bir temsilcisidir. Almanya, teknolojik ve ekonomik alandaki başarısıyla dikkat çekerken, kültürel ve manevi alanlarda derin bir boşluk yaşamaktadır. Kaplan, bu boşluğun, Batı medeniyetinin bütünsel bir krizin eşiğinde olduğunun göstergesi olduğunu savunur.
Sonuç olarak, Alman fikri ve siyaseti, çağdaş dünyanın şekillenmesinde belirleyici bir rol oynayan derin bir gelenektir. Fakat Yusuf Kaplan, bu geleneğin manevi ve ahlaki sıkıntılarına dikkat çeker. Kaplan’a nazaran, Batı’nın yaşadığı kriz, alternatif bir medeniyet tasavvuruna olan muhtaçlığı ortaya koymaktadır. Bu nedenle, İslam medeniyetinin tekrar inşası, yalnızca Müslümanlar için değil, bütün insanlık için bir umut ışığı olacaktır.
