İsrail’in Golan Tepeleri’ni tahkim etmesini “müstakbel komşu”suna hazırlık saymakta utangaç davranmayalım…
Esad iktidarının 10 gün içinde tarih olmasını lakin ‘Washington-Tel Aviv ortak aklıyla izah edilebileceğini, Tahran-Moskova çekildikten sonra boşluğu otomatikman ABD-İsrail’in doldurduğunu sanmak, kangren olmuş siyasi aidiyetlerden, bilgisizlikten, körlükten, arsız temennilerden kaynaklanmıyorsa, fazla tartışma programı izlemekten de olabilir. Tek hücreli gibiler. Bölünmek ve yaşamak dışında aplikasyonları yok, güncellenemiyorlar…
Evet, ABD ve İsrail de kaybetti! Zira konjonktür değişti…
Suriye’deki yeniliğin çıktılarından birisi, Batı’nın işine geleceği kabulüdür. Lakin ‘kasa daima kazanır’ üzere değil. PKK/YPG Suriye’de kaybetti ve bu tıpkı vakitte hem İsrail hem ABD’nin kaybıdır. On yılların jeopolitik yatırımı ile on milyarlarca dolar çöp olmak üzere…
Kaldı ki, Esad’ın düşmesi de İsrail’in kaybıydı, bunu da Dışişleri Bakanı Fidan resmen kayda geçirdiği üzere, delillendirdi de; “Biden Lider yardımcısıyken Türkiye’ye geldiğinde Cumhurbaşkanımıza, ‘biz Esad’ın gitmesini istemiyoruz’ dedi. Bu, İsrail’in isteğiydi”. Ağır ve kuralları değiştiren kayıp daha…
***
Kaybetmek, illa pılını-pırtını toplayıp gitmek değil. Tıpkı vakitte eli önlenemez biçimde yükselmiş ‘dost gözüktüklerinizle’ masaya oturup, yumruk kadar lafları yutmaktır. Blinken’ın nişadır sürülmüş üzere Ankara’ya gelip, ‘hayatta başarılar’ alması üzere ya da dört yıl evvel Türkiye’deki siyasetle oynayıp, iktidarı değiştireceğini vadeden adamın gerisine teneke bağlanması üzere. Beğenilen, bize gerek kalmadı, pazar günü Trump bunu tadını çıkara çıkara yaptı…
Yine deva olmayacak. Hatta kimi uzmanlar Azerbaycan örneğini göstererek, Türkiye’nin Suriye ordusunu kısa müddette faal bir güce dönüştürebileceğini yazıyorlar. Hakikat mu? Hem de nasıl…
Yeter ki, Suriye’nin geçiş periyoduna halel/tuzak gelmesin…
Umarız ki, Trump idaresi ‘anladığını’ ihsas eden açıklamalarını hayata geçirebilsin. Geçirmezse de, ‘anahtarı’ bizdedir. Trump dedi diye ‘anahtar’ metaforuna yüklenmiyorum; kilit de bizdedir…
***
Türkiye’nin Irak ve Suriye’de yarattığı tesirin, Trump’ın gelişiyle birlikte örneğin İsrail’in güvenliği siyasetleriyle nasıl etkileşime gireceğini analiz etmek gerekiyor. Bu cepte…
Elbette hâlâ iç komplikasyonlar, dış kaşımalar ihtimali var lakin Suriye’nin nasıl bir idareyle nasıl bir ülkeye dönüşeceği sıkıntısı kısa vadede ve doğal olarak süreç tartışmalarını teknik boyuta sürükleyecek…
İdeal amaç olması her vakit akılda tutulmasını/gözden kaçırılmamasını gerektiriyor ancak şu an Suriye’nin iç dinamikleri daha çok güç tüketecek. Yoksa Suriye-Türkiye jeopolitik aktiflik haritasını, örneğin Azerbaycan’ı da ekleyerek, hatta Ermenistan’ı da ek ederek genişletmek mümkün…
***
Trump aslında kendisini ibra ediyor, birinci periyodundaki haklılık hissesinin altını çiziyor. O devir kendisini çelmeleyen Washington’daki siyaset ve uygulayıcılarına da sopa gösteriyor…
Şu da doğrudur; gelişmeler, ABD/Batı’nın Suriye’ye tekrar -diplomatik olarak- girişini sağladı. Ancak refakatçi var! Trump iktidarının başlamasıyla pratiğini göreceğiz…
