Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Somali Cumhurbaşkanı Hasan Pir Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali’yi farklı ayrı kabul etti.
Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki görüşmelerin akabinde Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamalarda bulundu.
Erdoğan, Etiyopya ve Somali ortasındaki krizin sona erdiğini ve iki ülkenin uzlaşıya vardığını belirtti.
“Somali ve Etiyopya’nın ülkemize uydukları inanç sonucunda bundan yaklaşık 8 ay öncesinde başlattığımız bilhassa Ankara sürecinde kıymetli bir kademeye geldik.
Bir grup kırgınlıkları ve yanlış anlaşılmaları birlikte aşmak suretiyle Somali ve Etiyopya ortasında barış ve iş birliğine dayalı yeni bir başlangıcın birinci adımını atmış olduk.
Ülkelerin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğünün sağlanmasına yönelik ilkesel tavrımızın bir sembolü olarak Afrika’nın bu güzide köşesinde barış ve istikrarın sağlanması temel beklentimizdir.
Mayıs ayından itibaren tarafların isteğiyle Dışişleri Bakanlarımız iki kez Ankara’da, bir sefer de BM Genel Kurulu vesilesiyle Türkevi’nde bir ortaya geldiler.
Yüz yüze yapılan bu toplantıların yanı sıra bir çok defa de telefon irtibatımız oldu.
Tüm bu süreç boyunca tarafların hassasiyetlerini ve beklentilerini dikkatle dinledik
Her iki ülkenin kıymetli katkılarıyla da bugün mutabık kaldığımız ortak bildiri metnini ortaya çıkardık.
Bu ortak bildiri geçmişe değil geleceğe odaklanmakta; bizim için çok ehemmiyet taşıyan bu iki dost ülkenin bundan sonra inşa edecekleri unsurları kayda geçirmektedir.
Büyük özverilerle bu tarihi uzlaşıya vardıkları için pahalı kardeşlerimi gönülden tebrik ediyor, kendilerine yapan tavırlarından ötürü teşekkür ediyorum.
Değerli basın mensupları, Somali ve Etiyopya’nın bulunduğu bölge geçmişte birçok haksızlığa uğramasına ve önemli çatışmalara sahne olmasına karşın tarihte parlak periyotlar yaşamış ve insanlığa kıymetli katkılar yapmış bir coğrafyadır.
Bölge insanı zorlukların üstesinden gelme bilgeliğini daima göstermiştir.
Biraz evvel mutabık kalınan ortak bildirinin önümüzdeki devirde karşılıklı hürmet temelinde bölgede iş birliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum.
Bu tıpkı vakitte devlet adamlarının gelecek jenerasyonlara karşı misyon ve sorumluluğudur.
Burada ilan etiğimiz uzlaşı, böylesi bir vizyonun eseridir.
Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp bölge beşerinin huzur ve refahını artıracak projelerini beraberce hayata geçireceğiz.”
İletişim Başkanlığı, Etiyopya ve Somali’nin imzaladığı Ankara Bildirisi’nin ayrıntılarını paylaştı.
-Somali ve Etiyopya Önderleri birbirlerinin egemenlik, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün yanı sıra milletlerarası hukuk, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması’nda yer alan unsurlara hürmet ve bağlılıklarını teyit etmişlerdir.
-Taraflar, dostluk ve karşılıklı hürmet ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı problemlerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda iş birliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır.
-Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekâtlarındaki kayıplarını tanır.
-Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğüne hürmet gösterirken Etiyopya’nın denize ve denizden inançlı erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel faydaları tasdik etmişlerdir.
-Ayrıca, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti’nin, Somali Federal Cumhuriyeti’nin hükümran yetkisi altında, denize ve denizden muteber, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına imkan tanıyacak kontrat, kiralama ve gibisi teknikler de dahil olmak üzere ikili mutabakatlar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir halde birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır.
-Taraflar, bu gayeler doğrultusunda ve Türkiye’nin kolaylaştırıcılığında en geç Şubat 2025 sonuna kadar yeterli niyetle teknik müzakerelere başlamaya ve dört ay içinde sonuçlandırıp imzalamaya karar vermişlerdir.
-Taraflar, bu taahhütlerin uygulanmasında Türkiye’nin dayanağını memnuniyetle karşılamış ve kelam konusu taahhütlerin yorumlanması ve uygulanmasına ait her türlü görüş ayrılığını diyalog yoluyla ve gerektiğinde Türkiye’nin dayanağıyla barışçıl bir biçimde çözme taahhüdünde bulunmuşlardır.
-Taraflar, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a bu teşebbüs ve sürece yönelik devam eden bağlılığı için şükranlarını söz etmişlerdir.
Somaliland’ın, Somali’den tek taraflı bağımsızlığını ilan etmesi kıta içinde güvenlik tasası yaratırken iç çatışmalar sebebiyle de insani krizlere sahne oldu.
Etiyopya ile Somaliland ortasında liman kullanımı ve denize erişim için 1 Ocak’ta mutabakat zaptı imzalanmıştı. Mutabakat zaptı, Etiyopya’nın hem ticari hem de askeri olarak Somaliland kıyılarında faaliyet yürütmesine müsaade veriyordu.
Etiyopya’nın Kızıldeniz kıyılarına erişim sağlamak için Somaliland ile yaptığı muahede, son yıllarda tırmanışa geçen bölgesel tansiyonu daha da alevlendirmişti.
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Pir Mahmud, komşusu Etiyopya’nın Somaliland ile yaptığı deniz erişimi muahedesinin hiçbir kararı olmadığını belirterek, “Somali’de size (Etiyopya’ya) verilebilecek hiçbir şey yok.” ifadesini kullanmıştı.
Arap Birliği ve Afrika Birliği de Etiyopya ile Somaliland ortasında deniz erişim işbirliğine yönelik, “Kızıldeniz’de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan” muahedeyi reddettiklerini ve kınadıklarını duyurmuştu.
