MTO’muzun Azerbaycan Temsilcisi Vuqar Azizov’un güzel kaleminden dün birinci kısmını yayımladığım Azerbaycan seyahatimize dâir izlenimlerinin bugün ikinci kısmını paylaşıyorum. Zevkli ve keyifli okumalar…

Bendeniz, uzun yıllar arayışta idim. Güle hasret bülbül misali kısımdan kısma gezinirdim. Beni kendine çeken bir çınar oldu MTO. Burada ruhum sükuna kavuştu. Burada zihnim tohum oldu. Yolumda en büyük destekçim eşim Firuze oldu. Bana hiçbir vakit darılmadı. Anlayışla yoluma ışık oldu. O denli ki evlatlarımız birisi Abdülhamid oburu Esmanur… Her birisinin ismi yolumuzda bu davanın bir sembolü oldu. Eşim Firuze hanım, iki kardeşin kavuşmasını sembolize edecek bir katkıda bulundu. Pişirdiği tatlının üzerine MTO yazısını yazdı. Bu tatlı, tatlı muhabbet içinde tatlı bir ideoloji de ortaya çıkardı. Şöyle ki, MTO yazılı tatlıyı Zeynep Rana kardeşimiz kendisi yemeye başladığında espri olsun diye hocamız, “ama hepsini sen yedin olmadı ki bu” dedi, Zeynep kardeşimiz hoş bir karşılıkla “hocam, MTO-yu kimseye yedirmem” diyerek karşılık verdi. Hocam devamla “e lakin sen yiyorsun, bu nasıl olacak?” diye sordu. Zeynep kardeşimiz mükemmel bir karşılığıyla Medeniyet Tasavvuru Okulu’nun ne olduğunu aslında açıkladı: “Hocam, düşündüm de MTO-dan beslenmeden de bu iş olmaz.” diye muhabbeti daha da derinleştirdi. Eşimin elindeki bu beceriyle mubabbetimizde dönen ideolojinin birliğidir bu.

MTO farklı motifleri nasıl da bir fotoğrafta toparlıyor. Bu nedir biliyor musunuz? Farklı renklerin bir mecrada toplanarak halıyı dokumak üzere bir şey. Birbiriyle çatışmayan, birbiriyle çalışan fikirlerin medeniyet ruhundaki nümunesi.

Yazımın başında “İstanbul’da kavuşma” demiştim. Arayışım sevgili kent olan İstanbul’da mana kazandı. Aslında bu ziyaret bu kavuşmanın hasretinden bestelenen nağmenin Anadolu’dan nefesidir. Ki Şeki’de ses oldu. Kamran hocam, manevî bir köprü idi bu seyahatte. O denli darıldığım vakitlerde onunla muhabbetim beni bir öbür dünyada konumlandırdı… Medeniyet Tasavvuru Okulu… Burası bir tohum… Ben bu tohumda geleceğin fotoğrafını gördüm. Şeki’nin kadim sokaklarında gezerken her adım, bir mühür üzere İstanbul ve Şeki birlikteliğini gerçekleştiriyordu. Bu yerler 70 yıllık karanlık devirden geçti. İzler silinmese de üzerini toz duman örtmüştü.

Bu seyahet, tozu dumanı yok etti. İzleri tekrar toprağa mühürledi. Tam yüzyıl evvel bu topraklarda bir şehit vardı…

Yolumuz Şekiden Zakatalaya gerçek. Bu iki kent ortasında iki mühür var daha… Molla Cuma ve Yunus Emre… Ne hüzünlü ki, manaları manadan mahrum komünist rejim tarafından yok edilmiş durumda. Artık kış mevsimi terk ediyor, bahar sesleri geliyor. Toprak tekrar can buluyor. Şeki bölgesi civarında bu iki hoşun tohumu filiz veriyor.

Molla Cuma mezarı önündeyiz… Yusuf hoca, mütevazı bir halde durmuş, güya ulu dedemin manevî iklimiyle irtibat kurmuş. Açıkçası bu o denli bir duruş ki, imrendirir insanı. Resmen bu dünyadan kopmuş, o alemin ruhuyla hemhal olmuş, kalben bir şeyler konuşuyor. Dua titriyor. Ben yanında dursam da bu güç beni daha derinden hüzünlendiriyordu. Suskunduk, kalbimiz konuşuyor, tahminen de ağlıyor. Bilmem, arıyor galiba. Neyi? Bu medeniyet incilerini. Güya Yusuf’unu kaybetmiş Yakup a.s üzere… Artık bir Yusuf duruyor mezarının başında… Yalnızca etten kemikten değil, mezarlara gömülü bir medeniyeti ruhunda taşıyarak kabre nefes üflüyordu. Burada can verdi Molla Cuma… Lakin can veren bir deri değil, bir medeniyetti. Molla Cuma nezdinde bir şiirdi. Beşeri bir şiir… Böylesine kabrin başında dururken, yakında olan Yunus makamında bir nida yükseliyor:

Evet bunlar derviş Yunus’un sıkıntılı dizeleriydi. Bir bölgede iki makam ortasında esen rüzgarın nağmesiydi. Bu sese Molla Cuma da şu dizeleriyle de nefes veriyor:

Bu iki dize aşkın medeniyetin farklı vakit dilimlerinde andan süzülen birebir sesleridir. Yusuf Kaplan hocayla devam eden seyahatte Yunus Emre makamında durduk. Medeniyet nefesi, kaybettiği Yusuf’un sesiyle yine buluştu. Anadolu’daki Göynük Bilecik deryası buradaki Göynük ve Bilecik havuzuyla irtibata geçti. Akşemsettin ve Edebali güya Molla Cuma ve Yunus Emre’yle buluştu. Yere düşen ışık yerlerden bizim seyahatimize yansıdı. Dışarıda bir seyahat var lakin bir de bu manalardan öze seyahat var. Enfüs ve âfâk vuslatı. Biz mi yolda, yoksa yol mu içimizde?

Zakatalada Aliabad ilçesindeyiz… Kamran hoca ve hanesi bize kapısını açtı. Akabinde medresede gerçekleşen muhabbet, genc jenerasyona Yusuf hocanın hitabı gerçekleşti. Gidilen her yere medeniyet havuzundan bir tohum serpiliyor. O tohumların mayası Rabbimin ilminden bir damla üzere.

Son olarak, bu seyahetin manevi boyutuna temas etmek isterim.

Yusuf Kaplan hoca, yalnızca gezmiyor. Dokunduğu toprakları medeniyet nakışlarıyla dokuyor. İki kardeş. Hasretin hasretinde olan iki kardeş. İstanbul ve Şeki ruhu. Coğrafik hudutlarla yetinmeyen ufkunu açan kucağını açan medeniyet incileri. Her biri bu yürekleri bekliyor. Bu yürekler ki bize hamile. Bizler ise hakikate hamile. Şeki ve Bursa ikiz kardeş üzere. Bu ikisini bağlayan veli var: Mehmet Zahid Kotku. Aslen Şekili olsa da Rusların gelişi vaktinde Bursa’ya göç etmişler. Bursa’dan Anadolu’ya dokunan aşkın ismidir Mehmet Zahid Kotku. Her iki bölge ipekçilik merkezi. Her iki bölge manevî ruhu bir ipek üzere dokuyan bölge. Şair ve şiir vatanı. İkiz kardeşler.

Ama nasıl bir seyahatti bu bu türlü. Yusuf Kaplan bir medeniyet mumu üzere ışık yaymakta etrafında talip talebeleri pervane gibi dönmekte. Medeniyet Tasavvuru Okulu, Yusuf kalpli birinin elinde tuttuğu mum üzeredir. Her kesin muhtaçlığı olduğu iklimdir. Bu iklim bugün Azerbaycan’da, yarın bir öbür yerde. Dünya gitgide karanlıklaşıyor. Küçük bir muma hasret ruhlar. Fırtınadan ihtimamla koruyarak bu mumu yakıyor. Bu mum yarın büyük bir şölen olacaktır. Hatta o denli ki, bu mumun harareti, Eldar kardeşimizi işini gücünü bıraktırarak Şeki’ye kadar getirmiş.

Bu kısacık vuslattan sonra, ayrılık vakti yetişti. Artık tekrar hasret vakti. Herkes gitti ve yeniden bir yalnızlık içinde o anların hayalini yazarken kalbimde ne üzere fırtınalar dolaşmaktadır. Tahminen de bu satırları kaleme alan ben değil, beni de kaleme alan hasretin gücüdür. Hasret, özüne olan aşkın nidasıdır. Gözden uzak olan gönülden de uzak olur diye bir laf vardır. “Öz”den kanayan aşkla, “göz”den akan yaşla “söz”e döküyoruz hasretimizi. Öz ne kadar gürse bitmez beğenilen yaş, yaş olan mürekkepte daima vardır söylenecek kelam.

Biz Medeniyet âşığıyız. Kelamımız de gözümüz de özümüz de medeniyetimizdendir. Anadolu, ana-dolu. Anadır irfanın rahmi. Hikmettir onun çocukları. Anasız evlat yetimdir, irfansız hikmet de ruhsuzdur.