2023 yılının ikinci yarısından bu yana uyguladıkları Orta Vadeli Program sayesinde değerli kazanımların olduğunu belirten Şimşek, öncelikle makrofinansal istikrarı güçlendirdiklerini söyledi. İktisatta yine dengelenmeyi sağladıklarını ve şoklara karşı dayanıklılığın artırıldığını lisana getiren Şimşek, cari açığın ulusal gelire oranının yüzde 5,5’ten yüzde 1’in altına inmiş olmasının pahalı olduğunu söyledi.

Bakan Şimşek, rezervleri artırarak rezerv düşüklüğünü telaş kaynağı olmaktan çıkardıklarını vurgulayarak, bunun “carry trade üzerinden sağlandığı” tarafındaki savlarının gerçek olmadığını, artışın üçte ikisinden fazlasının uzun vadeli, makul maliyetli dış kaynak ve Türkiye’deki portföy tercihlerinden kaynaklandığını lisana getirdi.

Türkiye’nin dış kaynak maliyetinin yüzde 30 düştüğünü belirten Şimşek, gerçek kesim ve bankaların çok daha uygun şartlarda finansmana eriştiğine dikkati çekti. Türk lirasına inanç kazandırdıklarını anlatan Şimşek, program öncesi yüzde 36 düzeyine düşen Türk lirasının toplam mevduat içindeki hissesinin yüzde 57’yi aştığını bildirdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Kur Korumalı Mevduat (KKM) konusundaki tenkitlere karşılık vererek, “KKM, tam 68 haftadır kesintisiz biçimde düşüyor. KKM stoku geçen sene 3,4 trilyon lirayla doruktaydı, bugün prestijiyle 1,2 trilyon liranın altına düştü. 2024’te mevduat faizi ortalama yüzde 54,6 lakin kur artışı bunun yarısı bile değil. Münasebetiyle 2024’te devam eden KKM hesaplarından rastgele bir ziyan kelam konusu değil.” diye konuştu.

Programın bir ögesinin da mali disiplini güçlü halde yine tesis etmek olduğunu söz eden Şimşek, sarsıntı harcamalarına karşın bütçe açığını denetim altına aldıklarını ve düşürmeye başladıklarını söyledi.

Şimşek, Türkiye’nin bu sene dünyada 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşu tarafından notu 2 kademe birden artan tek ülke olduğuna işaret ederek, programın maksatlarına değindi.

Programı uygularken global iktisattaki gelişmeleri de yakından takip ettiklerini kaydeden Şimşek, “Küresel şartlar, programın başında zordu. Zira geçen sene global faizler yüksekti. Global ticarette artış zayıftı ve ticaret ortaklarımızın büyümesi epeyce düşüktü. Lakin 2025’te global şartlar program açısından çok daha elverişli hale gelecek. Zira 2025’te ticaret ortaklarımızın büyüme performansının uygunlaşması bekleniyor. Bu yıl faiz indirimlerine başlayan gelişmiş ve gelişmekte olan ülke merkez bankalarının önümüzdeki periyotta de indirimlere devam etmesi, yani global finansal şartların daha elverişli olması bekleniyor. Emtia fiyatlarının düşük seyredeceği kestirim ediliyor. Bütün bunlar program açısından olumlu.” değerlendirmesinde bulundu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde AK Parti hükümetleri olarak her vakit daha müreffeh Türkiye inşa etme gayesiyle çalıştıklarını anlatan Şimşek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

Şimşek, uyguladıkları siyasetler sayesinde enflasyonun bu yılın mayıs ayındaki tepe düzeyine nazaran 28 puan gerilediğinin altını çizerek, şunları kaydetti:

“Dezenflasyona yönelik siyasetlere daha geç reaksiyon veren ve geriye dönük fiyatlamanın olduğu hizmetlerde enflasyon yüksek seyrediyor. Vatandaşlarımız müsterih olsun. Besinden sağlam mallara, eğitimden ulaştırmaya birçok alanda enflasyonda hissedilebilir yavaşlama başladı. 2025’te devam edecek. Enflasyonu kalıcı olarak düşürmek için gerekli tabanı oluşturduk, çerçeve şekillendi. 2025’te 4 temel faktör nedeniyle enflasyon düşmeye devam edecek. Birincisi, para siyasetinin gecikmeli tesiri daha besbelli hale gelecek. İkincisi, bütçe açığını azaltarak, kamu maliyesinin enflasyonla gayrete daha güçlü takviye vermesini sağlayacağız. Üçüncü olarak bütçe imkanları çerçevesinde birtakım yönetilen ve yönlendirilen fiyatları enflasyon maksadıyla uyumlu halde belirleyeceğiz. Son olarak besin, konut ve güç üzere temel alanlarda arzı artıracak proje ve ıslahatlara sürat vereceğiz.”

Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, yaklaşık 56 milyar dolar olan cari açığın bugün yaklaşık 8 milyar dolar düzeyine düştüğünü söz ederek, cari açıkta düşüşü kalıcı hale getirmek için yapısal ıslahatların hızlandırılması gerektiğini lisana getirdi.

Kamuda harcama disiplinini sağlayacak adımları attıklarını anlatan Şimşek, “Kamu İhale Kanunu’nda çok kapsamlı revizyona gittik. Buna ait düzenlemeleri kümemize gönderdik. KİT yönetişim ıslahatı konusunda da yapısal ıslahatı tamamlayıp yeniden taslağı partimizin yetkililerine ilettik.” dedi.

Şimşek, Milletlerarası Finans Enstitüsü datalarına nazaran, 60 gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ortasında Türkiye’nin en düşük kamu borcuna sahip 6’ncı ülke olduğunun altını çizerek, kur riskini azaltmak emeliyle yüklü olarak Türk lirası cinsinden borçlandıklarını, borcun vadesini uzatarak stokun refinansman riskini azalttıklarını, faiz riskini azaltmak için değişken faizli borçlanmanın hissesini sınırladıklarını ve güçlü nakit rezervi tutuklarını belirtti.

Vergi adaletini güçlendirmeyi amaçladıklarını vurgulayan Şimşek, yapılan vergi düzenlemelerine değindi. Vergi harcamalarını başta vergi adaleti olmak üzere, ekonomik, toplumsal ve çevresel gayeleri desteklemek için faal siyaset aracı olarak kullandıklarına dikkati çeken Şimşek, Türkiye’nin büyüme potansiyelini artıran, istihdama katkı sunan yatırım, üretim, AR-GE, ihracat faaliyetlerine vergisel teşvikler verdiklerini söyledi.

Şimşek, “vergi harcamalarının yalnızca sermaye kesitine sağlandığı yönündeki” argümanların da gerçeği yansıtmadığını söz ederek, “En büyük vergi harcama kalemi nedir biliyor musunuz? Taban fiyattan vergi almamamızın 2025’teki maliyeti 853 milyar lira. Bütün vergi harcamalarının neredeyse 3’te biri. AR-GE faaliyetleri ve istihdam sağlayacak yatırımlar için 683 milyar lira vergi harcaması öngörüyoruz. Biz yatırımları desteklemeyelim mi? AR-GE’yi desteklemeyelim mi?” diye konuştu.

Kayıt dışılıkla çaba kapsamında yapılan kontrollere ait bilgi veren Şimşek, vergi borçlarının silindiği argümanlarının da gerçeği yansıtmadığına işaret etti. Şimşek, “Meclisimizin kanun düzenlemesiyle lakin alacaklar silinebilir.” sözünü kullandı.

Bakan Şimşek, çalışanların ve emeklilerin her vakit yanında olduklarını vurgulayarak, aylık ve fiyatlarda iyileştirmelere gidildiğini ve enflasyonun üzerinde artış yapıldığını söyledi. Buna ait örnekler veren Şimşek, “Çalışanlarımızı, emeklilerimizi enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz. Bu programda da maksadımız bu istikamette, değişmedi. Enflasyon şu anda yüzde 47’dir, yıl sonu muhtemelen yüzde 45 olacak. Bu yıl en düşük memur maaş artışı yüzde 78. Enflasyonun 1,7 katı. En düşük emekli aylığı yüzde 68 arttı, enflasyonun 1,5 katı. 2024’te minimum fiyat de muhtemelen enflasyonun üzerinde seyredecek.” değerlendirmelerinde bulundu.

Bütçede öğrencilerin, gençlerin, engellilerin, 65 yaş üstü büyüklerin, çiftçilerin, esnafın, sanatkarların, çalışanların, emeklilerin ve toplumun bütün kısımlarının bulunduğunu belirten Şimşek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Temelleri sağlamlaştırmak konusunda kıymetli aralar kaydettik. Global iktisatta karşı karşıya kaldığımız meydan okumaların ve ülkemizdeki yapısal sıkıntıların kolay tahlili olmadığını biliyoruz, kabul ediyoruz. Bu sıkıntıları çözmek için uyguladığımız bir program var, bunu kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz. Zira emelimiz bir taraftan makrofinansal istikrarı tesis etmek, bir taraftan doğal ki temel meseleleri çözmektir. Kaynaklarımızı daha verimli kullanarak yatırımı, istihdamı, ihracatı artıracağız. Enflasyon yeni bir sorun değil. 70’lerde, 80’lerde, 90’larda da sorundu. AK Parti devrinde tek haneye indirmiştik, tekrar tek haneye indireceğiz.”

Öte yandan Bakan Şimşek’in Genel Kuruldaki sunumunu, eşi Esra Şimşek de dinleyici locasından izledi.

Genel Heyette, bütçeler üzerindeki konuşmaların akabinde soru-cevap kısmına geçildi.

Bakan Şimşek, büyük şirketlerden alacakların tamamının takip edildiğini, tahsilatı için Gelir Yönetimi Başkanlığındaki herkesin seferber olduğunu söyledi.

Hazine ve Maliye Bakanı’nın vergi alacaklarından vazgeçme yetkisinin olmadığını vurgulayan Şimşek, “Bugüne kadar Maliye Bakanı asla vergi silmemiştir, silemez. Vergi alacaklarından vazgeçmek, yalnızca ve yalnızca büyük Meclis’in yetkisinde olan bir konudur. Katılaşmış, tahakkuk etmiş vergi alacaklarından bir bakan tarafından hatta cumhurbaşkanı tarafından vazgeçilmesi asla ve asla kelam konusu olamaz.” diye konuştu.

Şimşek, muhalefet milletvekillerinin laf atması üzerine, “Soru soruyorsunuz, dinlemiyorsunuz. Soruya karşılık vereceğim. Nezaket diye bir şey var mı?” formunda tepki gösterdi.

Bazı DEM Parti milletvekillerinin “yalan söylediğini” argüman etmesine karşılık Şimşek, “Siz palavra atıyorsunuz.” sözünü kullandı.

Genel Konseyde tartışma yaşanması üzerine Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Başkan, birleşime orta verdi.

Aranın akabinde konuşmasına devam eden Şimşek, yasa dışı bahse yönelik soruyu şöyle yanıtladı:

Bazı milletvekillerinin kalkınmada bölgeler ortası farklılık olduğunu tez ettiğini aktaran Şimşek, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki yatırımları anlattı. Şimşek, 2003-2024 periyodunda DAP ve GAP bölgelerindeki büyümenin genel büyümenin üzerinde olduğunu belirtti. Kelam konusu devirde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde kamunun sabit fiyatlarla 1,1 trilyon lira, Doğu Anadolu Bölgesi’nde 1 trilyon 40 milyar lira yatırım yaptığını anlatan Şimşek, bu bölgelerde organize sanayi bölgelerinin kurulduğunu lisana getirdi.

Mehmet Şimşek, “Bu bölgelere en büyük teşviki veriyoruz. Bu bölgelerde kâfi seviyede özel dal yatırımı yoksa o vakit bizim sorunu terörde aramamız gerekiyor. Üzerimize düşeni yaptık, yapmaya devam edeceğiz. Bölgesel kalkınmışlık farklarını gidermek bizim en değerli gayelerimizden bir tanesi.” diye konuştu.

Mücbir sebep halinin bir yıla kadar uzatılması konusunda Bakanlığına yetki verilmesine yönelik düzenlemeye işaret eden Şimşek, “Mücbir sebep hiçbir vakit durmadı. Yalnızca etkilendiğini ispat etmeyenlere yönelik mühlet doldu. Biz ona ait bir yasal düzenleme geldiğinde bütün boyutlarıyla değerlendireceğiz. Gereken dayanağı vereceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.

Konuşmaların ardından Ticaret Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlı kurumların 2025 yılı bütçeleri TBMM Genel Konseyinde kabul edildi.

Asgari fiyat artırımının yıl sonu enflasyonuna mı yoksa maksat enflasyona nazaran mi yapılacağı tartışmaları sürerken taban fiyatın 31 Aralık’a kadar tespit edilerek kamuoyuyla paylaşılması gerekiyor.