Yoldaşım, köşedaşım, programdaşım Ersin Çelik, kültürel iktidardan bahis açtığı son yazısını “İsmail Kılıçarslan da deşerse daha derinlerden devam edecek” cümlesiyle bitirip pası ayağıma bırakmış. Oradan devam edeyim. Lakin evvel Ersin’in “umut dolu” yazısından bir paragraf iliştireyim şuraya: “Hatırlayalım, birkaç yıl öncesine kadar İslami topluluğun gençlerini; bedellerinden ve gelenekten uzaklaşmakla suçlayan, misal ateizmin ve eşcinselliğin imam hatiplerde bile yaygınlaştığını sav eden, buna paralel AK Parti’yi inşa eden tabanın kaydığını söyleyen yorumlar bir anda her tarafı sarmıştı. İnsanları kendi çocuğundan kuşkuya düşürecek kadar tesirli olmuştu yapılan tezvirat. Yurt dışından fonlanan medyanın arşivi böylesi haber, rapor ve tahlillerle, geçersiz röportajlarla dolu. Bugün yine tartışmaya durduğumuz ‘Kültürel İktidar’ da tam olarak; argümanını kaybetmiş, cüretini yitirmiş, ne olursa olsun başaramayacağına inanmış, kendini, kıymetlerini, inancını inkâr edecek bir ezikliği dayatıyordu.”
Ersin’in ne dediğini ve niye umutlu olduğunu elbette anlıyorum lakin kültürün “endüstriyel bir üretim” olduğunu kabul etmeye yanaşmadığımız sürece bizden bir şey olmayacağına dair inancımda bir değişiklik yok.
Niçin yok? Şundan: Kültür üretenin sanayinin içerisinde “fikriyle ve üretim becerisiyle” var olduğunu, olabildiğini hâlâ göremiyoruz Türkiye’de. Solda da göremiyoruz, sağda da. Sözgelimi Barımgillerde de göremiyoruz sözgelimi TRT’de de.
Mutlaka bir “selam”a muhtaçlık duyulan bir sanayinin sağlıklı bir sanayi olmasını bekleyebilir miyiz?
Soruyu şöyle sorayım. Mobilya alırken aldığımız mobilyanın evvel kalitesine, bize önerdiği “fikre” mi bakarız yoksa o mobilya dükkânının sahibinin sahip olduğu “selam değeri”ne mi?
Anlatamadıysam şöyle devam edeyim. Zekâsı en parlak çocuklarımızın mühendislik ve tıp okuduğu ülkemizde “kültür işleri” dediğimiz şey kimlere ve ne halde hisse ediliyor hepimiz biliyoruz. Münasebetiyle ben, Ersin kadar umutlu değilim.
İki türlü ilerliyor problem Türkiye’de. Ya Barımgiller familyasına biat ederek Türkiye’ye ateş açmaya istekli olacaksın veyahut “selam”ın olacak bir adet. Buradan kültür nasıl ve ne biçimde ilerlesin Allah aşkına?
Nerede kültür fonlarımız? Yok. Nerede STK’larımızın peşine düştüğü kültürel üretim sıkıntılarımız? Yok. Nerede bütünüyle sivil biçimde ilerleyen hareketlen-melerimiz? Yok. Epey yokluğun ortasında üç beş hoş şey oluyor diye seviniyor muyuz? Evet ve elbette. Yedi Hilal “Kubbe” standı yapıyor, bayılıyoruz. Biyografi enstitüsü kuruluyor, bayılıyoruz. Ketebe Çağdaş Arap Edebiyatı’nın bütün başyapıtlarını yayınlıyor, bayılıyoruz. Postofis, bütünüyle sivil formda ayda 9-10 kültürel aktiflik yapıyor, bayılıyoruz. Lakin o kadar işte. Koy yanına on on beş iş daha. O kadar işte.
Çölden hallice yani…
Bizde durum bu türlü de Barımgillerde farklı mı? Değil. Hatta daha beter… Her çeşitten ahlaksızlığın temcit pilavı üzere ısıtılıp ısıtılıp önümüze koyulduğu düşkün dizilerle hayat bulan bir sanayi orası da.
Orası çöl bile değil.
Ama ne var biliyor musun Ersin Çelik? Şu var. Türkiye’de kimi şeyleri açıkça konuşmak dururken insanların “ya elimdekini de kaybedersem” diyerek konuşmaktan geri durdukları şeyler var ya. Ondan geliyor başımıza ne geliyorsa. Mesela ben “kardeşim, 160 dakika Selahaddin dizisi mi olur? Şunu 40 dakikalık 30 kısım olarak planlasanız da Cennetin Krallığı’na rakip bir iş çıksa” yazsam şuraya, herkes alınacak. “Yahu TRT’nin rating, Tabii’nin tık tasası taşımaması lazım gelir” desem “İsmail tekrar bize ateş etmiş” diyecekler. Hâlbuki ben de biliyorum o “selam” ile gitmeyi gidilecek her yere. Fakat yok kardeşim. Selamla değil kelamla olacak. Derin bir anlayış ve vizyonla olacak yani.
Örnekleri çoğaltırım lakin yerim bitti. O yüzden tahlile dönük birkaç kelam edeyim. Sivilleşme, bağımsız fonlar, kültüre cebinden de para yatıracak sanayi temsilcileri. Kültürel iktidar gayreti vermek istiyorsak Türkiye’deki kültürel vesayetle politik düzlemde çatır çatır hengame ederken bir yandan da bu üç maddeyi hayata geçireceğiz. Bunun diğer yolu yok.
Kabiliyetli ile kabiliyetsizi, yetenekli ile yeteneksizi birbirinden tefrik etmek yerine Barımgiller familyasının lacivertini kurmakla kültürel iktidar olunur mu Ersin? Kültürden kazandığı parayı yurtdışında konuta, kripto piyasasına, lüks otomobile yatırmayı beceri bilen adamlarla yol alınır mı? Sen söyle.
Bir de hatırlat da Siyaseten’de bu hafta “niçin bir Hazreti İbrahim dizisi yapmıyoruz?” problemini konuşalım.
