Yeni bir devlet, yeni bir ulus ve yeni bir insan inşa etme eforunun tepede olduğu devirlerdi. Doğu’ya has ne varsa silinmeli, beşerler yalnızca Batı kıymetlerine uygun şeyler giymeli, Batılı standartlarda okumalı ve müzik dinlemeliydi. Lakin beklenmeyen olmuş kapıdan kovulan Arap müziği ülkemize bacadan girmişti. Arabesk, Mısır üzerinden ülkemize giren müzik biçimi olsa da bu isim, Türk müziği halinde yine harmanlanmış ve doğduğu ortamdan farklılaşmıştı.
Arabesk müziğinin kültürel tesiri sosyolojik olarak kente göçün hızlandığı 1950’li ve 1960’lı yıllarda artmıştı. Göç dalgasının bütün karmaşıklığıyla devam ettiği bu devirde umut büyük şehirlerdeydi. Gelenlerin kıymetli bir kısmı fakirdi hasebiyle iş bulmak ve daha güzel hayat şartlarına kavuşmak en büyük beklentiydi. Ancak o denli olmuyordu işte. Büyük kentlere yığılan fakir bölümler, kentlerin çeperlerinde kurulan bir yahut iki göz odadan yeni bir dünyaya bakıyordu lakin bu dünyadan yayılan yalnızca hayal kırıklığıydı. Çığ üzere büyüyen gecekondu mahallerinden bir isyan dalgası yayılıyordu. Bu; ezilenlerin, umudu kırılanların ve gariplerin isyanıydı. Arabesk ise bu isyanın, bu hengamenin ismi olmuştu. Kültürel mühendisliğe ve sisteme karşı bir isyan… Bir çeşit sistemle hesaplaşma yolu…
Ferdi Tayfur, Orhan Gencebay, Müslüm Gürses ile birlikte gariplerin isyanını yüksek perden seslendirerek öncülük etmiş, Türkiye’deki üç babalar periyodunu başlatmıştı. Lakin hiçbir şey göründüğü üzere kolay olmamıştı. Ferdi Tayfur’un öyküsü 1948 yılında Adana Hürriyet Mahallesi’nde başladı. Babası ünlü tiyatro ve dublaj sanatkarı Ferdi Tayfur’un hayranı olduğu için oğluna da tıpkı ismi verdi. Babasının en büyük isteği Ferdi’nin âlâ bir tahsil görmesiydi. Lakin babasının öldürülmesi, Ferdi’nin okul hayatının yarıda kesilmesine neden oldu. Okulu bırakmak zorunda kalarak çiftlikte çalışmaya başladı. Şimdi 16 yaşındayken Adana’dan İstanbul’a geldi, istediğini bulamayınca tekrar Adana’ya döndü.
Ferdi Tayfur, 1968’de yine İstanbul’a geldi ve Seda Plak ile iki plaklık bir muahede yaptı. Fakat yaptığı iki 45’lik de hayal kırıklığıyla sonuçlandı, büyük bir ümitsizlik içinde tekrar Adana’ya geldi. Daha sonra 1971’de İstanbul’a geldiğinde “Huzurum Kalmadı” albümünü çıkardı; lakin onun da satışı beklentisini karşılamadı lakin o yeniden yılmadı ve yoluna devam etti. 1973 yılında Görsev Plak ismine yaptığı Kır Çiçekleri isimli 45’lik, Ferdi’nin lakin geçimini sağlamaya yetiyordu. Satılan her plak başına epey cüzi bir para aldı. Bu zorluklar içinde nişanlanıp kısa bir müddet sonra evlendi. 1974’te yaptığı “Bana Gerçekleri Söyle” 45’liğiyle yavaş yavaş ismini duyurmaya başladı.
Onun Ferdi Tayfur olarak anılmasındaki en kıymetli dönüm noktası 1975’te Elenor Plak’a transferiyle gerçekleşti. “Bırak Şu Gurbeti” ve “Çeşme” albümleriyle güzelce tepeye tırmandı. Ve derken… Sinemanın kapıları sonuna kadar açıldı. 1976 yılında Çeşme sinemasını çekerken Necla Nazır ile tanıştı ve ona âşık oldu. Artık tam manasıyla şöhretti. Ferdi Tayfur’un albümleri vakit içinde inanılmaz satış sayılarına ulaştı. “Çeşme”, “Son Sabah” çok daha sonra “Prangalar” albümleri de satış rekorları kırdı. Bestelerinin değerli bir kısmının kendisine ilişkin olduğu onlarca albüm çıkardı. Lisanlara düşen pek çok müziğiyle tıpkı isimde olan sinemalar çeker: “Haram Oldu”, “İçimde Bir His Var”, “Ya Benimsin Ya Toprağın”, “Canına Okuyacağım”, “Sevgiler Çiçek Gibi” ve “Affet Allah’ım”. Çocukluğundan beri hayalini kurduğu üç şeye de erişmiştir artık: Şarkıcılık, oyunculuk ve direktörlük.
Birçok taraftan hayli başarılı işler çıkaran Tayfur; 1981’de “Ortadoğu’nun En Büyük Sesleri Plakçılığı” kurdu. Birinci iş olarak süpervizörlük vazifesine Ahmet Selçuk İlkan’ı getirdi. 1982’de bu firmayı Ferdifon Plakçılık olarak değiştirdi. Kısa bir mühlet sonra da Emre Plak’tan, Hüseyin Altın’ı ve Ferdi Tayfur’un dişi versiyonu Huri Sapan’ı transfer etti, hatta sinemasında ona özel yer vererek Huzurum Kalmadı’yı birlikte söyledi. Bu firmayla, “Ben de Özledim”, “Sen de mi Leyla”, “Yaktı Beni” üzere tepe albümler çıkardı. Birtakım müzikleri o kadar çok tutulur ki değişik versiyonları yapıldı. “Huzurum Kalmadı”, “Sende mi Leyla”, “Yüreğimde Yara Var” “Yaralıyım Dertliyim”, Koparma Gülleri Kısmında Kalsın”, “Yaktın Beni” bunlardan yalnızca birkaçıydı.
Okuma yazmayı bir hamaldan öğrenen Ferdi Tayfur, 500’e yakın bestesi, 100’e yakın albümü ve 34 sinemasıyla arabesk müziğine büyük katkılar sundu. Seksenlerin kült müziği “Merak Etme Sen”le tam manasıyla doruğa yerleşti. Aslında bu müzik onun gençliğinde yaşadığı yarım kalan bir aşk öyküsünün yapıtıydı.
Olay şöyle gelişir: Genç Ferdi, her günkü yorgunluğu ve bezginliğiyle sabah karşı fabrikadan meskenine döner. Bir iki saat uyuduktan sonra kardeşi çabucak başına dikilir:
– “Abi abi uyan”
– “(Yarı açıkgözlerle) Ne var? Ne istiyorsun?”
– “Abi sana bir muştum var.”
– “Nedir müjde?”
– “Karşıda oturan teyze, meskenini kiraya verdi.”
– “Alkış mı çalayım, bana ne oğlum meskenini kiraya verdiyse”
– “Abi olur mu, durmadan başımızı şişirmiyor muydu? Abi uzatma ya, başını kaldır da bak”
Ferdi, merak eder ve başını kaldırır. Bir de bakar ki ne görsün. Saçları omuzlarından beline düşmüş ceylanlar kadar hoş bir kız. Böylelikle kız aklını başından alır Ferdi’nin. Her gün onu izlemeye koyulur. Mukadderatın cilvesi işte. Kız aylar sonra, Ferdi’nin çalıştığı fabrikada işe başlar. İkisi de birbirine meylederler ancak ikisinin de mahcubiyeti yüzünden bir türlü birbirlerine sevdiklerini söyleyemezler. Sonra günün birinde Ferdi’nin canına tak eder, pencerenin önüne geçer. Duvarda duran sazını alır eline ve şöyle seslenir sevdiğine: “Bakışların bana biraz cüret versin/Korkuyorum sana aşktan kelam etmeye ben/ Bir sevdiğin varsa ne olur söyle/Giderim bu diyardan merak etme sen”
Daha sonra 90’ların çabucak başında tekrar süratli bir yükselişe geçen Ferdi Tayfur, “Bana Sor” müziğinin yer aldığı Hoşçakal albümüyle ortalığı kasıp kavurdu.
Hemen iki yıl sonra, resmi sayılara nazaran en çok satış yapan albümünü çıkardı: Prangalar. Prangalar albümünde yok yoktur, Sabahçı Kahvesi, Emmoğlu, Sen Neredesin Ben Neredeyim… Ortadan bir yıl sonra Gülhane konserlerinin en kalabalığını yapma imkanına erişti. 10 binlerce hayranıyla birlikte “Ne de haklıymış oysaki, aşk uğruna yananlar, sen de beni yakıp gittin, geçen yıl bu zamanlar” kelamlarını söyleyerek dünyanın en büyük korolarından birinin oluşumuna öncülük etti.
Ancak 1990’ların sonuna gelindiğinde değişen sosyolojiyle birlikte arabesk dünyası kısmi olarak değişmeye ve tesirini kaybetmeye başlayınca da Ferdi Tayfur köşesine çekilmişti. 2000’lerin çabucak başından itibaren her ne kadar vaktinde başta Ferdi Tayfur olmak üzere arabesk müziklere sırt çevrilse de artık o müzikler, pop, rock, fantezi müzik cinsindeki icracıların uğraşlarıyla yeni aranjmanlarla tekrar tedavüle sokuldu. Bu tarafıyla üçüncü bir dalga olarak yaşamaya devam edecekti. Ama şehirlerarası yolcularda, tren garlarında, ayrılışlarda ve daha birçok farklı histe dinlenen Ferdi Tayfur müzikleri asla tıpkı hisleri vermeyecekti.
İlk çıktığı periyottan itibaren eleştirilen fakat bir biçimde bütün tabuları yıkarak bugünlere gelen arabeskin kıssası, bir yandan toplumsal dönüşümün trajik ve gerçekçi öyküsüydü. Bu dönüşüm öyküsünün öncülerinden Ferdi Tayfur’a kendi müzik kelamlarından ilhamla “Mor Güllerin Kokusuna, Yattın Gönül Uykusuna, Al Beni de Asker Eyle, Sevenlerinin Ordusuna” demek varmış kaderde….
