Bilim adamları, ikinci bir lisan öğrenmenin, bunamayı yıllar boyunca uzak tutmaya yardımcı olabileceğini ortaya koydu.

Araştırmalar, iki lisan bilen şahısların beyinlerindeki lisan bölgelerinde daha fazla hücre bulunduğunu, ayrıyeten öğrenme ve duygusal fonksiyonlarla alakalı bölgelerin hacminin arttığını gösterdi.

Phillips, beynin büyüklüğü ve rezervinin daha fazla olan bireylerin, bunamaya yol açacak eşiğe ulaşmadan evvel daha fazla hasara dayanabildiklerini söyledi.

Phillips ve takımı, eylül ayında yaptıkları araştırmada, iki dilliliğin beyin sıhhatiyle olan temasını keşfetti.

Beynimiz, hafıza, karar verme ve hareket üzere çeşitli fonksiyonlardan sorumlu farklı bölgelerden oluşur. Bu bölgelerdeki hücreler ziyan gördüğünde, olağan fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanır ve bağlantıları aksar.

Demansın temel nedeni, beyin hücrelerinin hasar görmesi ve birbirleriyle bağlantı kurma yetilerinin zayıflamasıdır. Bağlantıdaki bu bozulma, düşünme biçiminden davranışlara ve duygusal yansılara kadar geniş bir yelpazede tesirler yaratır.

Farklı demans cinsleri, beynin farklı bölgelerinde ve muhakkak hücre hasarı tipleriyle bağlantılıdır. Örneğin, Alzheimer hastalığında, beyin hücrelerinin içinde ve etrafında biriken olağandışı proteinler, hücrelerin sağlıklı kalmasını ve birbirleriyle irtibat kurmasını zorlaştırır. Öğrenme ve hafıza merkezi olan hipokampus, Alzheimer hastalığında çoklukla birinci ziyan gören bölgedir. Bu nedenle hafıza kaybı, hastalığın en erken belirtilerinden biri olarak karşımıza çıkar.

Demansın en dikkat alımlı belirtisi, yeni öğrenilen bilgilerin süratle unutulmasıdır. Lakin, bir kişinin demans teşhisi alabilmesi için sırf hafıza kaybı kâfi değildir. Aşağıdaki bilişsel fonksiyonlardan en az ikisinde bozulma gözlemlenmelidir:

Hafıza: Günlük olayları, randevuları yahut yakın vakitte yapılan konuşmaları hatırlamada zorluk

Dil ve bağlantı: Söz bulmada zahmet, konuşmaları takip edememe yahut kendini söz etmekte zorlanma

Dikkat ve odaklanma: Konsantrasyon eksikliği, plan yapmada ve misyonları tamamlamada zorluk

Muhakeme ve karar verme: Mantıklı düşünmede zorlanma, riskli yahut uygunsuz kararlar alma

Görsel ve mekânsal algı: Yüzleri, objeleri yahut aralıkları tanımada zahmet yaşama

Demans belirtileri vakitle şiddetlenebilir ve günlük ömrü değerli ölçüde etkileyebilir. Erken teşhis, süreci yönetmek ve hastanın hayat kalitesini korumak açısından büyük kıymet taşır.

Demansın büsbütün önlenebileceğini söylemek mümkün olmasa da, kimi ömür şekli değişiklikleri riski azaltmaya yardımcı olabilir. Araştırmalar, sağlıklı bir ömür stili benimsemenin beyin sıhhatini koruyarak demans gelişimini geciktirebileceğini yahut kimi durumlarda engelleyebileceğini göstermektedir.

Beyin aktivitesini sürdürmek:

Yeni şeyler öğrenmek, bulmaca çözmek, kitap okumak, müzik aleti çalmak üzere zihinsel faaliyetler beyni etkin fiyat.

Fiziksel aktivite:

Nizamlı idman, kan deveranını güzelleştirerek beyin hücrelerine daha fazla oksijen gitmesini sağlar ve bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir.

Sağlıklı beslenme:

Akdeniz diyeti üzere antioksidan açısından güçlü beslenme alışkanlıkları beyin sıhhatini destekleyebilir. Sağlıklı yağlar, sebzeler, meyveler ve tam tahıllar tüketmek önerilir.

Kalp sıhhatini korumak:

Yüksek tansiyon, diyabet ve kolesterol üzere kalp-damar sıhhatini etkileyen faktörler, beyin sıhhatiyle direkt alakalıdır. Sağlıklı bir kalp, sağlıklı bir beyin manasına gelir.

Sigara ve alkolden uzak durmak:

Sigara içmek ve çok alkol tüketimi beyin hücrelerine ziyan vererek demans riskini artırabilir.

Kaliteli uyku:

Uyku bozuklukları ve yetersiz uyku, beyin sıhhatini olumsuz etkileyerek demans riskini artırabilir. Kâfi ve tertipli uyku almak kıymetlidir.

Sosyal bağları güçlendirmek:

Toplumsal izolasyon ve yalnızlık, bilişsel gerilemeyi hızlandırabilir. Aile, arkadaşlar ve topluluk etkinlikleriyle faal bir toplumsal hayat sürdürmek

beyin sağlığı

için yararlıdır.

Sonuç olarak, demansın kesin olarak önlenmesi mümkün olmasa da, sağlıklı alışkanlıklar benimseyerek riski azaltmak ve beyin sıhhatini uzun vadede korumak mümkündür. Erken yaşlardan itibaren sağlıklı bir ömür üslubu benimsemek, ilerleyen yıllarda bilişsel işlevlerin korunmasına yardımcı olabilir.