ABD’de Donald Trump’ın başkanlık koltuğuna oturmasıyla birlikte Washington’daki yerleşik yapıyla uğraşta yeni bir hamle geldi. ABD Başkanı Donald Trump’ın en büyük destekçisi Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) Yöneticisi Elon Musk, ABD hegemonyasının en değerli ögelerinden biri olan ABD Milletlerarası Kalkınma Ajansı’nı (USAID) cürüm örgütü ilan etti. USAID, ABD’nin dünya genelinde faaliyet gösteren, federal yardımları yöneten en büyük resmi yardım kuruluşlarından biri olarak dikkat çeken bir kuruluş olarak faaliyet gösteriyor. ABD dış siyasetinin resmi bir bileşeni olan kuruluş, başta Afrika, Asya, Latin Amerika, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’da olmak üzere 100’den fazla ülkeye fon sağlıyor. ABD Başkanı Trump, göreve geldikten saatler sonra ABD Dışişleri Bakanlığı’na neredeyse tüm dış yardımları 90 gün müddetle durdurma buyruğu verdi. Reaksiyon nedeniyle başta bu kararı iptal eden Trump idaresinin, bağımsız kuruluşu Dışişleri Bakanlığı’na bağlayan bir kararname yayınlayacağı sav edildi. Sonrasında Trump’ın en büyük destekçisi ve ABD’li iş insanı Elon Musk’ın başında olduğu Hükümet Verimliliği Departmanı (DOGE) çalışanları, kuruma baskın düzenledi. Buna karşı çıkan ajans yöneticileri evvelki gün idari müsaadeye çıkarıldı.
ABD basınında yer alan haberlere nazaran, DOGE yetkilileri, USAID sistemlerine erişim sağlamak istedi. Üst seviye USAID yetkilisi John Voorhees ve yardımcısı, DOGE’nin, “güvenlik ve personel” bilgilerine erişim talebini engelledi. Sonrasında USAID yetkilileri idari müsaadeye çıkarıldı. New York Times’a nazaran DOGE’un sisteme erişimi Cuma günü sağlandı ve tıpkı gün, uzun yıllardır Hazine’de vazife yapan David Lebryk isimli çalışan evvel idari müsaadeye çıkarıldı ve akabinde emekliye ayrıldı. Gazeteye nazaran Lebryk, DOGE’un sisteme erişimine direnenlerden biriydi. Halihazırda USAID’in internet sitesi ve toplumsal medya hesaplarına erişim sağlanamıyor.
Musk ise X toplumsal medya hesabından paylaştığı bildiride, “USAID bir hata örgütüdür. Artık ölme vakti geldi.” tabirini kullandı. Daha sonra X’te yaptığı bir yayında Trump’la görüştüğünü ve takviyesini aldığını tabir eden Musk, USAID’i kapatmak için çalışma yürüttüklerini söyledi. USAID’in ‘tamir edilemez durumda’ olduğunu savunan Musk, ABD Başkanı Donald Trump ile de Ajansın durumu konusunda görüşme yaptığını belirterek, kısa vakitte aksiyon alacaklarını lisana getirdi. Daha evvel de USAID hakkında paylaşımda bulunan Musk, ajansı “kötü” ve “Amerika’dan nefret eden radikal solcu Marxistlerin yuvası” olmakla suçlamıştı.
1961 yılında kurulduğundan bu yana dış siyasette ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan danışmanlık alan derin ajans, bunun dışında özerk bir kurum olarak faaliyet gösteriyordu.
Geçtiğimiz sene 72 milyar dolarlık yardımın dağıtılmasını organize eden USAID’in yıllık bütçesi ortalama 40 milyar dolardır. Kurum bu bütçesiyle neredeyse Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı’na denk bir mali gücü denetim etmekte. Kurumun temel çalışma alanları sıhhat hizmetlerinin desteklenmesi, doğal afetlerin sonuçlarının ortadan kaldırılması, yoksullukla çaba ve başka birçok programdır. İsrail, Mısır, Irak, Ukrayna, Romanya, Yunanistan, Bangladeş, Filipinler, Vietnam ve bunun dışında çok sayıda milletlerarası aktörün ekonomilerinde ABD’den alınan fonların önemli bir yeri var. Suriye’deki PKK/YPG terör örgütü de tekrar USAID yardımları ile ayakta kalıyor. ABD’nin hegemonik rakipleri Rusya ve Çin ise USAID’in ABD için önemli bir istihbarat kaynağı olduğunu sav ediyor.
