Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesi, rejimin azap merkezi olarak bilinen cezaevlerini ve buralarda azap sonucu öldürülen tutsakları gündeme taşıdı.
İç savaş boyunca hapishanelerden askeri hastanelere getirilen cesetleri kayıt altına alan Sezar’ın çektiği fotoğrafların, rejim güçlerince azapla öldürülen yaklaşık 11 bin şahsa ilişkin olduğu düşünülüyor.
Fotoğraflarda yer alan cesetlerdeki yaralar, rejimin hapishanelerinde alıkonulanların ne çeşit azaplardan geçtiğini gözler önüne seriyor.
Suriye Acil Durum Vazife Gücü (SETF) İcra Yöneticisi Muaz Mustafa, rejimin hapishanelerindeki azapların kapsamına, “Sezar” kod isimli eski rejim askerinin çektiği fotoğraflara ve bu fotoğrafların hukuksal süreçlere tesirlerine ait değerlendirmelerde bulundu.
Mustafa, ABD merkezli SETF ile 2011’den bu yana Esed rejiminin vahşetine son verilmesi için yürüttükleri çalışmalar kapsamında savaş kabahatlerini belgelediklerini, rejimdeki birtakım hatalılara karşı yasal süreç başlattıklarını söz etti.
İnsani yardım çalışmaları yaptıklarını da kaydeden Mustafa, daha evvel rejim ordusunda vazife yapan ve iç savaş boyunca askeri hastanelere getirilen cesetleri kayıt altına almakla sorumlu “Sezar” kod isimli askerin çektiği fotoğraflara ait konuştu.
Mustafa, Esed rejiminin çökmesiyle yine odak noktası haline gelen, rejim tarafından azap ve insanlık dışı metotlarla öldürülen binlerce kişinin fotoğraflarını çeken “Sezar”ı şahsen tanıdığını söyledi.
“Sezar ile bugün ve Esed rejiminin devrildiği gün konuştum. İkimiz de bir müddet ağladık” diye konuşan Mustafa, “Sezar” ve “Mezarcı” kod isimleriyle bilinen şahıslar üzere kıymetli şahitlerin korunması için finansman sağladıklarını da kelamlarına ekledi.
Mustafa, “Bir noktada Sezar yüzünü dünyaya gösterecek ve herkes bu kahramanı tanıyacak” dedi.
Mustafa, icra yöneticisi olduğu SETF’nin, rejimin savaş hatalarını gözler önüne seren Sezar fotoğraflarını “koruma ve saklama” vazifesini yürüttüğünü söz etti.
Sezar’ı Avrupa Parlamentosuna, İngiltere Parlamentosuna, ABD Kongresine ve Birleşmiş Milletlere götürmek için çalışmalar yürüttüklerini söz eden Mustafa, “Sezar’ı ABD’ye 6 sefer getirdik. Bunun sonucunda da taslağını hazırlamaya yardım ettiğimiz ve Esed rejiminden kurtulmada değerli rolü olan Sezar Suriye Sivil Müdafaa Yasası çıktı” sözlerini kullandı.
Başlığında “Sezar” kod isminin yer aldığı, Suriye’de Esed rejimi ve destekçisi Rusya ile İran’ın faaliyetlerine yardım sağlayan kişi ve kuruluşlara ek yaptırımlar uygulanmasını öngören yasa, ABD Kongresinde Aralık 2019’da kabul edilmiş, 17 Haziran 2020’de yürürlüğe girmişti.
Sezar’ın çektiği fotoğrafların, Sednaya Hapishanesi üzere rejim hapishanelerindeki kaidelere ve olanlara ışık tuttuğunu vurgulayan Mustafa şunları kaydetti:
“Sezar’ın fotoğrafları, olanların ne kadar sürdüğünü ve bir deri bir kemik kalan cesetlerden, insanların açlıktan öldüğünü gösteriyor. Gözlerinin çıkarılması nedeniyle insanlara vahim biçimde azap edildiğini ortaya koyuyor. Fotoğraflar, cesetlerdeki koyu renkli izler ve deride erimeden yola çıkarak elektrik, asit ve öteki unsurların kullanıldığını gösteriyor. Çocukların ve yaşlıların öldürüldüğü görülüyor. Fotoğraflarda bunlar vardı ve artık Sednaya Hapishanesi’ndekilerin hür kalmasıyla bunu görüyoruz.”
Mustafa, Sednaya Hapishanesi’ndeki durumun müthiş olduğunun altını çizerek, “yer altındaki hücrelerin başkalarına nazaran çoğunlukta olduğunu” lisana getirdi.
Sednaya dışında, bilinmeyen başka yer altı hapishaneleri olduğunu ve bunları bulmaya çalıştıklarını kaydeden Mustafa, kelamlarına şöyle devam etti:
“Burada (hapishanelerde) hiç ışık yok. Bir odada 100 kişinin tutulduğundan bahsediyoruz. İnsanların oturması için yer yok. Hepsi ayakta durmak zorunda zira oturursanız çok yer kaplarsınız. Havalandırma yok, neredeyse hiç yemek yok ve beşerler sistemli olarak ölüyor. Paklık yok. Bir kez tuvalete gidiyorsunuz, tuvalete giderken ve dönerken dövülüyorsunuz. Bazen, tuvalete giden beşerler sağ dönmüyor ya da vahim biçimde yaralanıyor. Sahiden çok fecî.”
Mustafa, Sezar’ın fotoğraflarının milletlerarası toplumdaki yansımalarına da değinerek “Çok öfke vardı lakin hiç aksiyon yoktu. Milletlerarası toplum kendini utandırdı ve bu eylemsizlikten kaynaklanan utancı ömür uzunluğu duyacak” dedi.
Bazı ülkelerde kimi adımlar atılmasına karşın Suriye’deki iç savaş boyunca elde edebildikleri tek çıkarın “Sezar Suriye Sivil Muhafaza Yasası” olduğunu belirten Mustafa, Sezar’ın Kongre’de tanıklık etmesi ve birçok kişinin dayanak vermesiyle bunun elde edildiğini tabir etti.
Mustafa, “Uluslararası kuruluşlar da hiçbir şey yapmadı. Memleketler arası Ceza Mahkemesi (ICC), tutuklama kararı bile çıkarmadı ya da bir dava bile açmadı. Fakat artık Allah’ın müsaadesiyle, Şam’da bir mahkeme kuracağız ve bu tutsaklarla ilgili buyruk veren, azap yapan, Beşşar Esed dahil, bu savaş hatalılarını sorumlu tutacağız” dedi.
Uluslararası kuruluşların yayımladığı raporlara nazaran, Şam’a 30 kilometre uzaklıkta bulunan ve çöken rejimin Savunma Bakanlığına bağlı Sednaya Askeri Hapishanesi’nin Mart 2011’deki olayların akabinde rejim aykırısı barışçıl göstericilerin tutulduğu bir üsse dönüştüğü belirtiliyor.
Raporlarda, devrilen rejim yetkililerinin cezaevinde alıkoydukları binlerce kişinin öldürülmesini sessiz ve sistematik halde organize ettikleri aktarılıyor.
Rejimin, Sednaya’da alıkoyduklarını kasıtlı biçimde insanlık dışı şartlarda tuttuğunu aktaran raporlar, tutsaklara tekraren azap yapıldığını ve sistematik olarak onları yiyecek, su, ilaç ve tıbbi bakımdan yoksun bıraktığını gösteriyor.
Suriye rejim ordusunda vazife yapan ve iç savaş boyunca askeri hastanelere getirilen cesetleri kayıt altına almakla sorumlu “Sezar” kod isimli askerin çektiği fotoğrafların, rejim tarafından azap ve insanlık dışı usullerle öldürüldüğü belirlenen, yaşları 20 ile 40 ortasında değişen yaklaşık 11 bin bireye ilişkin olduğu düşünülüyor.
Mayıs 2011 ve Ağustos 2013 tarihleri ortasında çekilen fotoğraflarda yer alan cesetlerdeki yaralar, rejim güçlerinin askeri tesislerinde tutulanların nasıl azap gördüğünü ve öldürüldüğünü gösterdiği için delil bedeli taşıyor.
“Sezar” kod isimli askerin çektiği 55 bin kadar fotoğraf, 2014’te birinci defa yayımlanmıştı. Kelam konusu fotoğraflar, Esed rejiminin sistematik azap yaparak ve aç bırakarak öldürmek dahil işlediği savaş kabahatlerinin kanıtı olarak büyük yankı uyandırmıştı.
