Suriye tarafına çok geçtim. Kamplara gittim. Türkiye’nin harekât bölgelerini dolaştım. İzlenim yazıları yazdım. Türkiye’nin güney kasabalarından farkı yoktu.
Halep ve etrafı çok başkaymış
. Dahası şöyle: Ne El Bab ne Azez ne Afrin ne de İdlip bizim gördüğümüz,
yorumladığımız Suriye
değilmiş.
Şunu da net tabir edeyim: Suriye ihtilaline ve geride kalan 13 yıla bakışım değişti.
Birkaç gün başa sararak aktarayım. Her şey 13 günde olup bitti ve biz de soluğu Halep’te aldık. Aydın Ünal ağabey, geçtiğimiz hafta tvnet’teki SİYASETEN programımızı kapatırken “Mümkünse programı haftaya Halep’te yapalım. Hatta Samet de (Doğan) gelsin” demiş, ben de kendisine “mümkünse mümkündür abi” cevabını vermiştim. Başşehir Şam, şimdi devrimcilerin denetimine geçmediği ve Esed rejimi fiilen devrilmediği için temkinliydim.
Pazar sabahı Şam da teslim alınınca
bize de Halep yolu göründü.
Salı günü gerekli müsaadeleri alıp Öncüpınar’dan Suriye tarafına geçtiğimizde öğle saatleri de geride kalmıştı. Gün batmadan Halep’te olabilmek için, öncesinde Tel Rıfat’ın içine uğrama planımızı iptal ettik. Aydın Ünal, İsmail Kılıçarslan, Samet Doğan, TVNET Haber Müdürü Erkan Kaymaz, editörümüz Nisa Işık Çavuşoğlu, TVNET dijitalden genç direktör Kaan ve kameramanımız Musa Sürer ile 8 bireydik. Tek günde gezecek, görecek, çekim yapacak ve gördüklerimizi anlatıp dönecektik. O denli de oldu hamdolsun.
Görenler anımsayacaktır
Halep yolu Gaziantep’ten başlar
. Tabelalardaki sarı tabanlı “Halep” yazıları dikkat çeker. Suriye hududuna geçince sarı taban sarfiyat ve artık tabelalarda “Aleppo” muharrir. Artık o yol 13 yıldır geçit vermiyordu. Esasen hakikat düzgün bir yol da kalmamıştı. Azez’den Tel Rıfat’a gerçek giderken asfalt taban bir anda bitti ve beton bariyerlerden sonrası toprak yol olarak devam etti. Samet Doğan da Türkiye’nin denetimindeki
Zeytin Kısmı bölgesinden çıktığımızın işaretinin asfaltın bitişi olduğunu
söyledi. Şimdi 10 gün öncesine kadar terör örgütü PKK’nın denetiminde olan topraklardaydık. Suriye’nin aslında
haberdar olunamayan bölümü
ndeydik.
İşte tam buradan sonra Suriye iç savaşına bakışımız değişmeye başladı. Harabeye dönmüş, neredeyse
bomba isabet etmemiş meskenlerin kalmadığı
hayalet köylerden, kasabalardan geçmeye başladık. Mescitler, okullar vurulmuştu. Zelzeleden daha ağrı görüntüler vardı. Bölgeyi çok âlâ bilen savaş muhabiri ve mihmandarımız Samet Doğan, ihtilalin başladığı 2011’de buraların muhaliflerin denetiminde olduğunu, akabinde Suriye rejiminin Rusya dayanaklı bombardımanlarıyla bu hale getirildiğini söyledi. Taş taş üstünde taşın kalmadığı sokaklar gördük. En az 10 yıldır bu haldeydiler.
Halep’in güneybatısında kalan Han Asel’den geçerken sokak içerisinde çocukların oynadığını görünce durduk. Halep yolundan emin değildik ve tanım almamız gerekiyordu. Genç bir adam çıktı konutundan. Sarılıp kucaklaştık. Türkmen’miş.
Yıllar sonra döndüğü meskeninin önünde
, birinci konuklarıydık. Bombardıman başlayınca Halep’in içlerine sığınmış ve o gün bugündür hiç dönmemiş. “Tüm eşyalarımızı çalmışlar. Olsun, buna da şükür” dedi. Tam o sokağın başındaki bir öteki konutun duvarlarına ilişti gözüm. Gri demir kapılı, yüksek duvarlı ve
avlusuna “hayat” denilen
evlerdendi. Lakin bir hayat izi yoktu. Cumbasında, “Ebu Cafer’in Evi” olduğu yazılı ve sağlı-sollu “Allah ve Muhammed lafızları işlenmişti. Yola bakan duvarları kurşun izleriyle delik deşikti. Bir yürek kapısına vurdum. İçeriden yankılanan sesi dinledim. Açan olmadı doğal. Kendi kendime tüm kapıları çalmak ve hafızalarını tazelemek gerek dedim. Bu kentlerin, bu meskeni bırakıp giden beşerler artık neredeydiler sanki? Tahminen de Türkiye’deydiler ve dönme hazırlığı yapıyorlardı… Halep’in çeperlerindeki tüm köyler ve kasabalar bomboştu lakin çıktığımız ana yolda iki istikametli hareketlilik vardı. Gidenler ve gelenler.
Devrim tamamlanınca
Suriye’nin iç göçü başlamıştı. Daha inançlı olan Halep’e sığınanlar
yıllar sonra ocaklarını yine tüttürmeye
dönüyorlardı.
İslam’ın kadim kenti, söz manasıyla “süt veren” demek olan Halep’e vardığımızda inanılmaz bir coşku vardı.
Devrimin kalbinde
kutlamalar devam ediyordu. Tarihteki birçok olaya şahitlik eden,
Nureddin Zengi ve Selahaddin Eyyubi üzere İslam kumandanlarına konut sahipliği yapan Halep Kalesi’
nin eteklerinde toplanmıştı Suriye halkı. İsmail Kılıçarslan’ın tabiriyle “tarihin büküldüğü” noktadaydık. Kudüs’ün anahtarıydı Halep.
Ersin Çelik
İnsanların ortasına karıştık.
Türk olduğumuzu anlayanlar bizimle kucaklaşıyor ve ihtilali kutluyorlardı
. Türkmenler, Araplar, Kürtler ve Ermeniler daima bir ağızdan müzikler söylüyordu. Gençler davullar eşliğinde zafer dansları yapıyordu. Çekimlerimizi de Halep Kalesi’nin kente açılan kapısının tabanında yaptık. Halep’in her sokağında, her adımında, kafelerde özgürlüğün havası solunuyordu. Bir yere girdik oturduk. Esnafla konuştuk.
Daha düne kadar ülkemizde olan
Haleplilerle konuştuk. Beşerler ihtilali içlerine çeke çeke sohbet ediyorlardı. Ne bir güvenlik sorunu yaşadık ne de bir taşkınlık gördük. Suriye halkı
60 yıl sonra ülkelerinde hür olmanın rahatlığı
ile kendilerini Halep sokaklarına atmıştı. Ne var ki kentte çok fazla hasarlı bina var. Esed bu kadim kenti, kendi insanlarının meskenlerini acımazsızca bombalamıştı. Alt yapısı, üst yapısı ağrı hasar alsa da Halep oradaydı.
Yatsı ezanları okunurken, minareleri yıkılmış ve içerisinde yüzlerce devrimcinin şehit düştüğü Ulu Cami’nin (Halep Emevi Camisi) önündeydik. Programımızın ikinci kısmını çektik. Sonra da dönüş yoluna koyulduk. Uzun uzun düşündüm, ihtilal son 12 günde oldu. Ama 13 yıl süren iç savaş, ağır katliamlar, akla hayale gelmeyecek azaplar ne olacak? Biz
savaşı uzaktan izledik
. Can havliyle kaçıp gelenlerden dinledik. Zeytin Kolu ve Fırat Kalkanı bölgelerini gezdik, gördük. Ya sonrası? Rejimin, PKK’nın, Hizbullah’ın muhasarası altındaki kentlerde, köylerde yaşananları bilmiyorduk. Kentlerin ne halde olduğundan haberdar değildik. Esed’in Şam’a taşıyıp görüntüler çektirdiği
paralı rejim aparatlarına
kanarak ya da bilerek Suriye halkına aşağılık muameleler yapanlara olan öfkem daha da arttı. Çok açık söylüyorum; en az diktatör Esed kadar zalimlermiş.
Bizlerin ise Suriye’deki ihtilalden çıkaracağımız çok fazla ders varmış… Halep izlenimlerimi vakit zaman aktaracağım elbette ve her fırsatta gideceğim.
