Güney Amerika’da altın madenlerinde insanlık dışı kurallarda vefatına bir mesaiye zorlanıyor beşerler. Afrika’nın birçok yerinde yeniden batılı şirketler kendi ülkelerini güçlü edecek madenleri çıkarırken yalnızca Afrika kıtasını değil, insanları da iliklerine kadar sömürüyor. Çin’de dijital atıkları ayıklayıp ayrıştırmak üzere çalıştırılan emekçilerin büyük bir kısmı ölümcül kanser çeşitlerine yakalanıyor. Ülkemizdeki ve dünyadaki birçok dokumacılık işletmesinde kot taşlayan çalışanlar akciğerlerini geri alınamaz biçimde kaybediyor. Uzayıp masraf yazmaya kalksak bu liste bu türlü. Yeni dünyanın ‘hükümdarı’ para, paranın imparatorluğu ayakta kalsın diye hükümranlar milyonlarca insanı yalnızca karın tokluğuna köleleştirilmekle kalmıyor, onların vücutlarını ve benliklerini de kemiriyor.
Taktığımız altın kolyede, giydiğimiz spor ayakkabıda, kot pantolonda, kullandığımız dijital aygıtlarda, kullandığımız elektrikte, endüstriyel zincirlerden pazara, oradan da bize ulaştırılan her türlü mal ve eserin üstünde kan var. Paranın çarkı işlesin diye her yıl kısa, orta, uzun vadeli endüstriyel cinayet tarzlarıyla milyonlarca cana kıyılıyor. Her yıl milyonlarca insan hayatlarını, özgürlüklerini, sıhhatlerini, sevinçlerini, yaşama sevinçlerini bu çarklara kurban veriyor. Neden? Mağazalar, çarşılar, alışveriş merkezleri vitrinlerini doldurabilsinler, bizim doymak bilmez tüketim ihtirasımız karşılanabilsin diye.
İnsanlık ikiye ayrılıyor artık; bizi sömürenler ve bizim sömürdüklerimiz! Hiç kimse bu olan bitenin arkasındaki karanlık çarkları ve sahiden gereksinimi olmayanı tüketen herkesin bu çarkı işletenler ortasında olduğu gerçeğini görmek istemiyor.
Slavoj Zizek, ‘Kırılgan Temas’ kitabında birkaç cümleyle çağdaş büyülerin art planını teşhir ediyor: “Meta fetişizmi o denli bir illüzyondur ki, sıradan bir objeye (örneğin bir ayakkabıya) ruhsal bir mana atfeder, onu büyülü kılar; aslında ortada emek, sömürü, bedelin yaratılış süreci vardır, lakin biz onu ‘nesnenin gizemli cazibesi’ diye algılarız”
Milyonlarca insanın hayatını tehlikeye düşüren tüketim sanayileri, onlarsız bal üzere de yaşayabileceğimiz şeyleri bize satabilmek için kuruldu, kuruluyor. Yemek, giymek, yapmak, kullanmak zorunda olmadığımız şeylere karşı önü alınamaz bir talep gösterdiğimiz için insan öğüten bu mallar üretiliyor ve pazara sürülüyor. Bizler yaşamak için muhtaçlığımız olanın fazlasını diğerlerinin hayatlarından çaldığımız gerçeğine gözlerimizi kapattığımız için diğerlerinin hayatları mütemadiyen eksiliyor ya da o diğerleri hayattan eksiliyor.
“Zaman vakit bilimin, günümüzde ekonomik kârlılığın dayattığı zorunluluklara boyun eğdiği söylenir, aslında bu her vakit için doğruydu. Yeni olan, iktisadın insanlığa karşı açık savaş ilan etmesidir; bu yalnızca ömür şartlarına değil, tıpkı vakitte ayakta kalma şartlarına karşı da açılmış bir savaştır” diyor ‘Gösteri Toplumu’ isimli kitabında Guy Debord.
Nefsini şımartmak diye bir tabiri vardı eskilerin. Yeni global iktisat nizamı, parası olanların nefsini şımartabilmeleri için parası almayanları makine dişlilerinin ortasına attıkları bir düzen! Mahallî ekonomiler de dünyanın her yerinde global iktisadın uç karakolları olarak faaliyet gösteriyor. Her şey göz önünde olduğu halde bunun tartışması da yapılamıyor. Zira yeni iktisat yeni bir din üzere, getirdiği bu sistem asla tartışılamıyor, tartışılması teklif dahi edilemiyor. İktisat çarklarının işlemesi için hayattan rahatlıkla vazgeçilebiliyor, doğal kaynaklarla birlikte tabiatın kendisi de gözden çıkarılabiliyor. Beşerler bu çarkı işletebilmek ismine köleleştiriliyor, daha berbatı içlerine bu çarkı gerekli gösterecek tüketim zehri zerk ediliyor. Yani kalabalıklar bir istikametiyle kendi mevt fermanlarını kendileri çıkartıyor. Bu çok acı bir durum; insanlık, körleşmiş kalpler ve uyuşmuş zihinlerle kendi bindiği kısmı kesiyor.
