Emperyalizmin huyudur. Ortadoğu’da sivrilen güçler olduğunda ellerinin altında hazır bulunan iki düğmeye basarlar. Biri
karmaşa ve kaostur.
İkincisi
karşı koalisyonlar oluşturma, o
ülkeleri İsrail üzerinden
baskılama
çabasıdır.
Türkiye sivrilen bir güçtü. 2000’lerin ortalarında Suriye açılımını başlatmış, komşularıyla bağlarını geliştirmiş, -ABD’nin kurmaya çalıştığı tek kutuplu sisteme itirazların yükseldiği bir dönemde-
bölgesel tesirini artırma iştahını ortaya koymuştu.
Emperyalizm bu gücü denetim altına almak isteyecekti. İstedi de…
10 YIL SÜREN FETRET DÖNEMİ
2010 yılında haklı münasebetlerle başlayan
Arap Baharı’yla bölge
ülkelerine,
halklarına erken doğum yaptırıldı
. Türkiye özelinde bakarsak: Türk hudutlarının güneyi/güneydoğusu terör örgütlerinin, milis kuvvetlerin cirit attığı bir ateş çemberine döndü. Irak, evvel DEAŞ, akabinde İran’ın hakimiyetine bırakıldı.
Göz nazaran göre bölgede
Şii
hilali oluşturuldu.
Suriye’de Esad rejimi vahim kabahatlere imza attı. Milyonlarca insan yer değiştirdi. Bu istikrarsızlık ortamı ve göç Türkiye üzerinde büyük bir baskı kurdu (Üstüne pandemi, onun üstüne Ukrayna-Rusya savaşı geldi.)
Eşanlı olarak Türkiye, Doğu Akdeniz’de kıyılarına hapsedilmek istendi. Ankara’nın karşısına
Küre
İttifakı
adı altında Körfez+İsrail denklemi konuşlandı.
Bu kavi denklem
Yunanistan-Mısır-Fransa uzantısıyla
güney kıyılarımıza ulaştı. O denli bu türlü değil,
büyük bir cendereydi.
FETÖ elinden çıkma 15 Temmuz darbe teşebbüsü ve terör örgütü PKK’nın 2015’ten sonra azgınlaşması da bu fotoğrafın bir modülüdür.
Ama kaideler değişiyor. Türkiye, bu cendereyi kırmak için karşı atılımlarını geliştirdi. Tam da şu anda
10 yıllık bir fetret devrinin
ardından “Nerede kalmıştık?” diyeceğimiz günlerden geçiyoruz.
BÖLGESEL CENDERE KIRILDI
Şimdi kuzeyden güneye bir sınır çizelim. Son beş yılda yaşanan gelişmelere bakalım.
Karabağ’da istikrar görece sağlandı.
Orası Azerbaycan-Ermenistan muahedesini bekliyor. Düğüm çözülebilir mi? Sonuca yakınız.
Irak karmaşık, kırılgan. Lakin Sudani, istikrarlı bir Irak için istekli.
Kalkınma Yolu
hayali var. Proje ilerliyor. Refah ve istikrar üretme potansiyeli yüksek. Sudani hükümeti Suriye konusunda da çok yapan bir rol oynayarak tarihin hakikat tarafında yer aldı.
Suriye bu neslin en değerli modülü. Düne kadar terör ve kaos cennetiydi. Bugün farklı bir potansiyeli var.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın
Şam ziyareti bu potansiyelin ne istikamete gideceğiyle ilgili fikir veriyor. Bir. SMO dahil tüm yapıların silah bırakarak Suriye ordusuna katılacağı açıklandı. Terör örgütü PKK’ya kaçacak alan kalmıyor. İki. Ülkede Türkiye’ye benzeri bir anayasal sistemin kurulacağı anlaşılıyor.
Fidan, anayasal vatandaşlıktan bahsetti.
“Azınlık tanımlamasının olmadığı herkesin eşit olduğu bir sistem inşasını” vurguladı.
Daha güneyde Lübnan, İsrail-İran tansiyonunun un ufak ettiği bir ülke.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Lübnan Başbakanı Mikati’yi
ağırladı. Mikati dedi ki “Önce Allah’a sonra Türkiye’ye güvenmemiz gerektiğini öğrendik.” İstikrarlı bir Suriye, Lübnan’ı da tekrar ayağa kaldıramaz mı? İran ve İsrail bu sorumsuz siyasetlere devam ettiği surece güç. Lakin bir
şans var.
İSTİKRAR JENERASYONUNA DÖNÜK TEHDİTLER
Kuzeyden güneye çizdiğimiz bu sınır,
Türkiye’nin oluşturmaya
çalıştığı İstikrar
Kuşağı’nın silüetidir.
Jenerasyon kendini göstermiştir ancak hala imal basamağındadır.
Duyduklarımdan yola
çıkarak bu jenerasyonu zedeleyecek üç kıymetli potansiyeli vurgulamak istiyorum.
Birincisi İsrail’dir (ABD de diyebiliriz). Bu bölgede huzursuzluk, terör, istikrarsızlık varsa bunun temel
sebebi
İsrail’in
Filistin’de on yıllardır uyguladığı işgal, apartheid, soykırım siyasetidir.
İsrail, terör örgütü PKK ile Suriye’deki işbirliğini artık açığa döküyor. İsrail, durulur mu? Sanmam. Fakat
onun kapasitesinin de bir hududu var.
Bunu önümüzdeki günlerde daha net göreceğiz.
İkincisi İran’dır.
Bazı işaretler geliyor
: Muhtemelen birinci gayeleri Irak olacak. Suriye’yi kaybedince güçlerini oraya kaydırdılar. Mevcut durumda Barzani ve Sudani bölgedeki gelişmeler karşısında olumlu. Tahran orada Ankara aleyhine istikrar kurmaya çalışacak. Terör örgütü PKK üzerindeki tesirini negatif manada kullanabilir. Barzani’yi hedef alabilir. Ulusal birliği zedeleme ismine Suriye’deki yeni idarenin
paydaş kümelerini da angaje etmeye
çalışabilir.
Üçüncüsü, Arap dünyasındaki kimi ülkelerdir. ”Doha’daki toplantıya katılmayan ülkeye mim koyun” demiştim (
Her
Şey
O 25 Bin Teröristin Ne Olacağına Bağlı, 10 Aralık.) O
ülke
Birleşik Arap Emirlikleri’ydi.
Doha’da yoktu lakin daha sonra Ürdün’deki toplantıya katıldı. Ankara, Suriye’nin geleceğinin ne olacağı konusunda Arap/Körfez ülkelerinin katkı sunmasını istiyor. Katar’ın açık takviyesi görülüyor. Suudi Arabistan’dan bir açıklama gelmedi lakin olumlu bir tavır takındığı belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın
geçtiğimiz günlerde Kahire’ye gerçekleştirdiği ziyaret
“Mısır için buzkıran fonksiyonu gördü”
deniyor. Bunların hepsi müspet gelişmeler.
Ama Ürdün ve BAE’nin yeni süreçte kolaylaştırıcı rol üstleneceklerine dönük bir işaret şimdi yok.
Bu iki
ülkenin,
yeni süreçte,
İsrail’le
aynı
çizgiye
hapsolmaması gerekiyor.
Özellikle Akdeniz’de herkese kaybettirecek bir “
deja vu
” yaklaşımından uzak durulmalı. Küçük çıkarlar ve miyopluk nedeniyle büyük külfetler çeken bölge beşerinin bir 10 yıl daha kaybetme lüksü yok.
