İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, iş dünyasının gündemindeki bahis başlıklarına ait gazetecilere değerlendirmelerde bulundu. Türkiye’de Türk lirası kaynağın hala çok kıymetli olduğunu belirten Avdagiç, “Reeskont kredilerinin ve Eximbank kredilerinin maliyeti biraz daha avantajlı fakat hala çok değerli. Yabancı kaynaklı, döviz kaynaklı kredilerin kullandırılmasıyla ilgili kısıtlamalar devam ediyor. Hasebiyle bütün bunlara baktığımız vakit, Türkiye’de ihracatçının finansa ulaşması hala külfetli bir husus.” tabirlerini kullandı.
Avdagiç, iş dünyasının 2025’ten beklentilerine ait değerlendirmede bulunarak, enflasyonun bu yıl Merkez Bankasının koyduğu amaçlara uygun olarak belirlenen patikanın içinde kalmasıyla ilgili beklentileri olduğunu bildirdi. Türkiye’nin kredibilitesiyle ilgili sağlanan iyileştirmelerin en azından birebir kalması, mümkünse daha düzgün bir noktaya taşınması amaçları olduğuna değinen Avdagiç, “CDS’lerin azalmasına bağlı olarak hem özel dalın hem de kamunun döviz bazlı borçlanma maliyetinin düşürülmesiyle ilgili beklentimiz var. Buna bağlı olarak son 1,5 yılda yaşanan kur makasının üretici ve ihracatçı tarafından yönetilebilme noktasına gelmesi için siyasetlerin kesinlikle öncelikli olarak gözden geçirilmesinin çok net beklentisi içerisindeyiz.” diye konuştu.
Avdagiç, ihracatçının ve üreticilerin finansmana ulaşamamasının bir açmazı bulunduğunu kaydederek, mevcut kur siyaseti ile rekabetçiliğin gerilediğini bu sebeple daha düşük karlarla üretim ve ihracat yapıldığını söyledi. Çağı yakalamanın, bir adım önde olmanın tek yolu olduğunu aktaran Avdagiç, şunları kaydetti: “Bütün sanayi kollarının teknolojilerini muhakkak devirlerde yenilememiz gerekiyor. Bunun için uygun kuralda finansmana gereksinim var. Şu anda bu türlü bir kaynağa ulaşmak mümkün değil. Bu kaynaklara erişim maliyeti, bilahare yapacağınız yatırımın size sağlayacağı katma bedelden daha yüksek olduğu için iş adamları için bir cazibesi, rasyonalitesi yok. Yatırımı tekrar cazip hale getirecek tedbirler iş dünyasının önünü açacaktır.”
Avdagiç, minimum fiyatın yılın ikinci yarısında artırılıp artırılmayacağına ve bölgesel minimum fiyat tartışmalarına değinerek, “Asgari fiyata ne yalnızca 1 Ocak 2025 sayısıyla bakmak lazım, ne de Türkiye’de sloganik seviyede eşitlikçi, karşılığı, temeli olmayan bir yaklaşımla bakmak lazım. Her iki mevzuyu da dikkatlice inceleyip, süreci daha yönetilebilir bir noktaya taşımamız lazım diye düşünüyorum.” diye konuştu. İTO olarak bölgesel taban fiyatı gündeme getirdiklerini hatırlatan Avdagiç, şu sözleri kullandı: “Anayasaya karşıttır, insan haklarına terstir diye tenkit getirenler oldu, artık onları biz izliyoruz. Şu anda onlar bunu gündeme getiriyorlar. Halbuki şayet bu anayasaya, insan haklarına, eşitliğe tersse, o vakit teşviklerde uygulan farklılıklar, 1’inci bölgeden 6’ncı bölgeye kadar farklılıklar alışılmamış olmuyor mu? Yani ben İstanbullu yatırımcı olarak sıfır teşvik alıyorum, İstanbul’da hiçbir bölümün teşviki yok lakin teşvik alan bölgeler var. O vakit bu da İstanbullu yatırımcıya karşı bir eşitsizlik değil mi? Bunu bu türlü dar kalıplarla, sloganik yaklaşımlarla ele almak asla yanlışsız değil. Türkiye’nin gerçeklerini dikkate almak lazım.”
Avdagiç, Türkiye’nin muhakkak bölgelerinde, bilhassa klasik iş kollarında çalışan, çok ağır istihdam bulunduğunu ve o istihdamın korunması gerektiğini belirterek, “Türkiye’nin gelişmekte olan bölgelerindeki bir dokuma yatırımında çalışan 2-3 bin kişi, o kentteki toplumsal dengeyi, huzuru sağlayan en değerli ögelerin başında geliyor. Münasebetiyle İstanbul’da muhakkak bir fiyatla çalıştıramadığınız insanlara, orada o fiyatı verdiğiniz vakit hem onlar bu fiyatla çalışmaya devam edebiliyorlar hem de o kentin huzuruna, toplumsal hayatına olumlu katkı sağlayabiliyorlar. İşletmeler süreçlerini devam ettirebiliyorlar. Buna biraz daha geniş bir spektrumda bakmak lazım diye düşünüyorum.” diye konuştu.
Avdagiç, portföy yatırımlarının değerli olduğunu lakin greenfield (sıfırdan) yatırımların daha da bedelli olduğunu vurgulayarak, “Yatırımın Çin’den geleni için de Avrupa ve Amerika’dan geleni için de birebir şeyi söylüyoruz. Burada kıymetli olan yeni yatırım yapacak firmaların Türkiye’yi yalnızca bir ‘ara istasyon’ olarak değil, nitekim aşikâr somut üretimlerini yaptıkları ve üretim kabiliyetlerini gerçek manada kullandıkları, Türkiye’de onlara hizmet verecek tedarik endüstrinin kapsamlı bir biçimde devreye alınacağı bir siyasetin devreye girmesi ve bu yatırımlara teşvik verilirken Türkiye’de faaliyet gösteren firmaların bu süreçten ziyan görmemesine ihtimam göstermek gerçek olacaktır.” diye konuştu.
Suriye’nin tekrar yapılanma sürecine ait de değerlendirmede bulunan Avdagiç, “Türkiye’de Suriyeli konuklarımızın değerli bir kısmı sığınmacı olarak değerlendirildi ve ucuz iş gücü olarak görüldü. Halbuki gözden kaçan bir durum var. Türkiye’de faaliyet gösteren Suriye asıllı insanların Türkiye’de kurduğu firmaların burada Türkiye ismine üretim yaptıklarını, dünyanın dört bir yanında fuarlara katıldığını görüyoruz. İstanbul ve başka vilayetlerdeki Suriyeli iş insanlarının kurduğu firmalar, sahip olduğu ticari kontaklar önümüzdeki devirde Suriye ile ilgilerimizin geliştirilmesinde çok önemli bir katma paha sağlayacaktır. Onların bir kısmı Türkiye’deki üretim araçlarını, üretim kabiliyetlerini Suriye’ye taşıyacaklardır. Ülkemizdeki Suriyeli müteşebbisler Suriye’de Türkiye’nin gücü ve muteber partnerleri olacaklardır.” açıklamasını yaptı.
Avdagiç, Suriye’nin mevcut teşebbüsçü kümesiyle çok süratli bir halde iktisadını toparlama kabiliyetine sahip olacağını belirterek, “Suriye’ye birkaç boyutlu bakmak gerek. Bilhassa oraya, süratli bir geri dönüş olacak. Münasebetiyle bu dönüşe bağlı olarak tüketimde bir artış olacak. Bu tüketimi karşılamak için kesinlikle üretimle ilgili değerli atılımlar yapılacak. Suriye dışında Türkiye, Lübnan, Irak ve başka komşu ülkelerde yaşayan, hatta şu anda Avrupa’da bulunan 1,5 milyona yakın Suriye vatandaşı var. Hasebiyle bunların büyük bir katkısı olacağına eminim.” diye konuştu.
Suriye’ye geçiş kapılarının süratlice uygunlaştırıldığını ve kapasitelerinin artırıldığını kaydeden Avdagiç, Türkiye’de bilhassa son 15 yılda yaşamış olan Suriyeli girişimcilerin yapacağı yatırımlarla iki ülkenin ticaret hacminin artabileceğini söyledi. Avdagiç, kelam konusu yatırımların sırf Suriye ile ticareti artırmakla kalmayacağını, Suriye üzerinden komşu ülkelere de daha fazla mal satma imkanı sağlayacağını kelamlarına ekledi.
