Komşuluk öldü mü?
Ölmedi mi?
Geleneksel hayatımızın (tarım toplumunda) meskeni, müstakil bahçeli meskendir. Kıymetler dediğimiz, korumaya çalıştığımız prensipler bu meskenlerde oluştu.
Modern hayat, kentlerde sanayi toplumunun alâmet-i farikası olan apartmanlarda yaşanıyor. Nasıl yaşanıyor? Kalabalıkta, trafikte, daima bir yerlere, bir şeylere yetişme telaşında; nefes nefese yaşanıyor. İster tezgâh, ister makine, ister bilgisayar başında olsun bu hayat “fabrika ayarı”na tâbidir.
Mesai bitiminde, metro, otobüs, servis yahut özel araç ile meskenine varabilen pelte olmuş azaları ile bir koltuğa yığılır. İki lokma yemek, biraz televizyon, hayatın her ânına hükmeden telefon sonucu bir baygın ceset üzere uyunan uyku. Erken kalkılacak, yarı buçuk bir kahvaltı ile tekrar yollara düşülecek.
TÜİK 2023 datalarına nazaran ülkemizde tek kişilik hane halkı sayısı son on yılda %77 artarak beş milyonun üzerine çıkmış. Geniş aileden sonra çekirdek aile de çöküyor.
Bu hayat insanları yalnızlığa itmekte, yalnız kalan insan özgür olduğunu sanmaktadır.
Buyurun efendim durun. Lakin bir vakit sonra, “Yalnızım çok yalnız” diye salya sümük ağlamayın. Depresyona girip psikologların kapısını çalmayın.
Çelişki şurada: Klâsik hayatın pahalarını koruma etmek, yaşamak istiyoruz; lakin çağdaş hayat (Amerikan hayat biçimidir bu ve bütün dünyayı sarmıştır) buna müsaade vermiyor.
Geleneksel hayatımızda fert-cemiyet ilgisi bir istikrarda bulunur. Ben bu dengeyi şöyle söz ediyorum: Cemaat ferdi ezemez. Ezerse şahsiyet oluşmaz, kişiliksiz bir topluluk yetişir. Buna karşılık fert de imkân bulup iktidar olursa cemaate hükmedemez. Ederse buna istibdat denir.
Cemaatte rahmet, ayrılıkta azap vardır.
Dinimizde ve töremizde tanım edilen komşuluk bağı öncelikle inanç hissini oluşturur. Akabinde yardımlaşma ve dayanışma gelir. Hastalıkta, cenazede, darda kalındığında, düğünde, doğumda, bayramda, sevinçte ve tasada, hatta günlük hayatta komşuluk, insanın beşere olan yakınlığının alâmetidir. Bir ortada ve huzur içinde yaşamanın en ufak bir cüz’üdür ki vakit içinde âdet ve anane olarak “Komşuluk hukuku”nu doğurmuştur. Bu konuda âyet ve hadisler vardır.
Sevinçle karşıladık, alkışladık.
Şimdi merak edilen şudur: Suriye’yi nasıl bir gelecek bekliyor? Umulan ve istenen odur ki muhalifler ortalarında bir adil sistem kurma konusunda anlaşmış olsunlar. En berbatı tefrikaya düşmek.
