Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi, pladis ve GODIVA Yönetim Kurulu Lideri Murat Ülker, ferdî internet sitesinde ‘Doğanın izinde yoldan çıkmak’ başlıklı yeni yazısını kaleme aldı.
Bir gençlik hevesi değil bu off-road tutkusu demiştim. İşte aktüel örnek, çabucak İstanbul’un Anadolu yakasında art bahçesi sayılan bir Beykoz macerası; ben üç sefer battım, sağ olsun Samet çekti çıkardı. Samet ile holdingde çalışma arkadaşıyız, lakin artık yoldan çıkan da iki arkadaşız. O bu işi benden daha ustalıkla, profesyonelce yapıyor. Samet ile ikinci seyahatimiz, yöremizin ulu dağlarından birine Bolu Dağı ve Abant’a oldu. Şanslıydık, yolda başlayan kar yağışı 48 saat devam etti, diz uzunluğunu aşkın kar yağdı.
Daha tanışmadık ama off-road kulübü ile de tanışacağız. Size bu iki seyahatten bahisle kısa bir metin ve görüntü derledim. Ancak takdir edersiniz ki, temel işimiz sürmek, görüntü yapımı değil!
Yine demiştim tarihte kalmış eski off road anılarımdan da bir potpuri yazacağım. Fakat yazabilirim lakin, bu toplumsal medya bölümünde ne kadar aktarabilirim, bilemiyorum.
1990 öncesiydi, çikolata rengi bir Range Rover’ım vardı. İkinci el almıştım, sık tamir gerektirirdi. Lakin o bir Range idi. Ne maceralar yaşamıştık bir arada. O vakit pek off-road parkuruna gereksinim yoktu. Zati olağan yolların bir kısmının tabi hali o denli idi. Mesela yılın büyük kısmında çırpıcı deresi taşar, Topkapı’da yol su altında kalırdı. Keza Anadolu yakasında Küçüksu deresinin de aşağı kalır tarafı yoktu. Hatta bir seferinde Küçüksu’dan Cherokee ciple ön cama kadar yükselen suyun içinden geçip çıkmıştım. Herhalde kaputun altında sıkışan havanın yardımıyla kısa bir mühlet motora su giremeden geçmiştim. Tekrar o vakitler artık hafriyat yapılmayan Bakırköy’deki çimento fabrikası alanı olağanüstü bir off-road alanıydı. Doğal kaçak sürüş yapılırdı, ancak müsaade alacak olsak kimden alacaktık ki. Bir inişi birinci kez denemek, hem de yalnız olarak riskliydi, fakat zevkliydi çok. Aydos dağına tırmanışımı da hatırlarım. Gazı kökleyip çıkmıştık, değil mesken, yol bile yoktu. Bir seferinde de Karaburun zirvelerinde batmıştık. Değişik bir toprak yapısı vardı, bayırdı, çayırdı derken büsbütün gömüldük. Şükür ki iki bireydik, öbür arkadaşım hava kararmış bile olsa gidip kıyı korumadan bir takımla getirmişti de onlar kamyonları ile bizi çıkarmışlardı. Hiç unutmam kaptanın elinde düdükle direktifler verişini.
Daha evvel yazmış mıydım, hatırlamıyorum. Merhum büyük dayım askerde süvari imiş. Çok severdi, atları ve biniciliği; tekaüt yarış beygirleri vardı, Beylerbeyi’nde Kuran kursunun yanında bir müştemilat ahırda. Biner gezerdik, daha 1. Köprü yapılmamıştı Boğaziçi’nde. Artık Swissotel’in olduğu yerde evvelden 70li yıllarda Taşlık Gazinosu vardı. Lakin öncesinde çayırdı, arabası olanlar seyre gelirdi. Hani artık otelin terasına park etmiş üzeresiniz. Tüm bunları o yıllardaki İstanbul farklıydı çok demek için anlattım. Artık soracaksınız, sen ehliyeti ne vakit aldın diye, 1976. Lakin öncesinde de çoğunlukla yandaki koltukta olurdum.
İkinci köprü etraf yolları inşası esnasında ise ham yollar hem kısa bir alternatif güzergah hem de off road talihimizdi. Bir siyah Jeep’im vardı, avantajdı çünkü köylüler kaymakam bey gelmiş derken, yol şantiyesindekiler vardır bir hikmeti deyip ilişmezlerdi.
Yıllar sonra geçen Samet ile bir arada ekte görüntülerini gördüğünüz tipi Beykoz’da gerçekleştirdik. Çamura’da battık iki sefer, gerçi yağmıyordu. Samet ismiyle müsemma (Arapça “hiçbir şeye muhtaçlığı olmayan, herkesin kendisine muhtaç olduğu aziz varlık.”) çekti çıkardı. Hopladık, tabanını sürttük, kısacası çok yürek hoplatan değil lakin hoş bir günübirlik macera oldu.
Hemen ardından birkaç arkadaş birlikte Abant’ta şükür anayol kapanmadan evvel ulaşmıştık, Bi Abant Masalı otelinde hoş iki gece geçirdik. Tekrar vidyolar çektim, fakat bu sefer yolda filan kalmadık, çünkü copilot eşimdi. O bana hatırlatır yolda nazikçe, hani peygamber hanımının üzerinde olduğu deveyi yularından çekip süren arkadaşına “hey Enzile şişelere dikkat et, kırılmasın” diye uyarırmış. Neyse ben vidyoları ekliyorum, yorum sizden.
Bu birinci Bolu seferimiz değil, her sene güz yapraklarını seyre ve sonra kesinlikle karda sürüşe gidiyorum. Bu vidyolar da evvelki seferlerden…
Tabii off-road yalnızca yurtiçi olmuyor. Mesela Afrika safarileri tabiatı icabı off-road. Toyota rakipsizdir Afrika’da zira hem ucuz hem daima birebir model, hem kolay ve güçlü, hem de kolay kolay birkaç kaynakla istenen ekipman, safari oturma sistemi monte edilebiliyor; ön cam büsbütün yatıyor, işte bu apayrı bir sürüş zevki veriyor. Bazen şoför yanı koltuk, lakin birçok vakit geride ayakta kalmaya çalışarak hür durumda çok zevkli oluyor, inanın sürmekten zevkli!
Birkaç anı: – Toyota’nın kasasında giderken bir ulu ağaç gördüm, kol kadar şeyler sarkıyordu. Sosis ağacı dediler ve altına gerçek sürdük, çok enteresandı meyveleri dev sosisler üzereydi, hatta bir fransız baget ekmek somunuydu diyebilirim. Lakin temel sürpriz, ağacın kalın kısımları üzerinde yatan iki kocaman leopardı. Şükür mahcup ve utangaç hayvanlar, yavaşça süzülüp hayalet üzere uzaklaştılar. – Tanzanya, Selou bölgesinde ırmağın deltasında iki metrelik otlar ortasındaki safari de unutulmaz bir off-road anısıydı benim için; yol olmadığı üzere, toprakta mı ilerlediğimiz sanısı yalnızca sürücünün hafızasına kalmıştı. Otların içinden fırlayan çeşitli manda ve sair hayvanlar da gayreti idi. – Yeniden ırmak kıyısında gece yüksek otların ortasında yol alırken sürücü çok korktuğunu söyledi ve otlardaki kimi ezilerek açılmış yarıkları işaret etti. Güya kesişen yollardı, kim geçmiş olabilirdi bizden evvel. Bir öteki vasıta ise zifiri karanlıkta ışıklarını görürdük. Yok yola diklemesine geçen su aygırlarıymış. Asla durmaz, dönmez, istikamet değiştirmezlermiş. Şayet denk gelirse sizin cipe yandan hızla bir kamyon çarpmış üzere olurmuş ki geçen olmuş. Pekala biz neden o gece oradan geçiyorduk, bunu sormak için çok geçti. Neyse denk gelmedi. – Bir de savanada hızla yol alırken birden otomobiliniz o anda açılan bir çukura düşer. Bu domuzların gecelemek için toprak altına yanlamasına açtıkları dehlizlerdir. Girişini görseniz bile ne tarafa ilerlediğini bilemezsiniz ve aracın tartısına dayanmayan Toprak çöker ve size özel bir tuzak oluşur. Süratle gitmek zorundasınız, zira teker düşene kadar çukuru aşmalı, yoksa saplanırsınız. Ancak siz oturuyorsanız tahminen bir metre havaya fırlarsınız, güzel ki araçların üstü açık.
Buzda sürüş zevki başkadır. Bu off-road mu tartışılır. Fakat yol yok ki buzda on-road olsun. Ne yazık ki pek görsel malzeme yok elimde. Lakin 2012Yılı28-29 Ocakta Ferrari davet etmişti bizi İsviçre St. Moritz havaalanı civarında Ferrari’nin 4×4 maharetlerini göstermek için. Hatırlıyorum, iki elimle tutunmama karşın tekrar de otomobilin kapısına varana kadar düşmemek zordu, o denli parlamıştı buz!
Ama otomobillerin performansı çok üstündü. Birinci gün öğrenme ve alıştırma ile geçti. Çok eşsiz bir deneyimdi. Sonraki gün çok nadir bir şey yaptım. Hava güneşli, otel ormanın içinde, görünüm şahaneydi, kaytardım. Yahya’yı gönderdim, kupayı alıp geldi, akşama.
Yine bir diğer buzda sürüş tecrübesi ise off-road olmaktan uzak buzda ralli idi. 19 şubat 2011 tarihinde, Södra Lötsjön’da yapmıştık. Lakin derim ki klavye parmaklarımın altında iken yazıvereyim, istemeyen okumaz zati.
Bu yirmi yıllık öyküyü rica ettim yol arkadaşım Nafez Zaza yazıverdi: Hayatımızda birtakım anlar vardır ki, üzerimizde silinmez bir iz bırakır ve bu anılar, bedel verdiklerimizle—çocuklarımızla, torunlarımızla, yakın dostlarımızla—paylaştığımız değerli hazinelere dönüşür.
İşte İsveç’te buz üzerinde yarışmak da benim için bu türlü unutulmaz bir tecrübeydi; bedelli dostum ve rehberim Murat Ülker ile paylaştığım bir macera.
Murat Bey ile daha evvel İspanya’daki Ascari pistlerinde suratın tadını çıkarmış, Hürmüz Boğazı’nda yarış tekneleriyle dalgaları yarıp geçmiş ve macera peşinde Belucistan’ın yüksek tepelerine tırmanmıştık. Fakat 2011 yılının o soğuk Ocak günü, kısa bir mola verdiğimiz sırada, Murat Bey aklımıza daha evvel hiç gelmemiş, sıra dışı bir şeyler yapmak için yeni bir teklifte bulundu.
Aklıma çabucak İsveç’te buz yarışları geldi; kalp atışlarını hızlandıran bir maceranın Kuzey’in buz üzere hoşluğuyla buluştuğu bir tecrübe. Murat Bey’in macera dolu ruhunu düşününce bu fikri önerdim ve kısa müddette İngiliz şirket “Extreme Rally”nin İsveç Lapland’ındaki donmuş bir göl üzerinde düzenlediği Kış Sürüş Okulu’nu keşfettik. Aşağıdaki vidyoda onların hesaplarından bir derleme biraz aklınızda netleşmesi için ekliyorum:
İşte böylelikle, kuşaktan nesile anlatılacak unutulmaz bir öykünün temelleri atılmış oldu.
11 Şubat 2011 öğlenden sonra maceramız, Oslo Gardermoen Havalimanı’na inişimizle başladı. Yaklaşık iki saat süren bir seyahatin akabinde İsveç’in Laponya bölgesindeki Jokkmokk isimli büyüleyici kasabaya ulaştık. Sevimli bir otelde konaklayarak geyik ve geyik eti üzere mahallî lezzetlerin tadını çıkardık ve sonraki gün bizi bekleyen heyecana hazırlandık.
Sabah olduğunda, Extreme Rally grubundan biri bizi buz yarışlarının düzenlendiği yere götürdü. Göz alabildiğine uzanan donmuş bir gölde, çeşitli yarış parkurları ihtimamla hazırlanmıştı. Heyecanla dolup taşarken, her birimize bir eğitmen eşlik etti ve ya bir Mitsubishi Lancer Evolution ya da Subaru Impreza WRX’in anahtarları teslim edildi. Birinci başta biraz hayal kırıklığı yaşadığımı itiraf etmeliyim; buzda sürüş için özel tasarlanmış güçlü araçlar hayal etmiştim. Dahası, bu araçlar sağdan direksiyonlu ve manuel vitesliydi, bu da vites değiştirirken sol elimizi kullanmamız gerektiği manasına geliyordu.
Ama yanılmışım! Buz üzerinde birkaç çeşit attıktan sonra bu araçların performansına hayran kaldım. Eğitmenlerimiz, kaygan yerde ustalaşmamızı sağlayacak pahalı teknikler paylaşmaya başladılar.
