Gazete 24 Saat

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Ekonomi
  4. »
  5. Ne yaptığınızın farkında mısınız?

Ne yaptığınızın farkında mısınız?

adminn adminn -
25 0

Görünürde tek taş oynatarak bu derece geniş görüntüyü değiştirmek, bir o kadarını da sıraya sokmak az görülür Ortadoğu’da…

Yeni taşların eskisiyle değiştirilmesi global sürecine denk geldiğinden bu türlü oldu biraz da; yani ya hepsi yeni, ya köhne ya da eğretiydi…

Sonuç olarak ne doğuda ne batıda,

Suriye

’de yaşananların hangi çapta jeopolitik değişikliklere sebep olabileceği üzerine tartışma bulunmuyor…

Genel/ortak tanım de aşağı-yukarı şöyle…

Şam’ın el değiştirmesi; Doğuda

Hindistan’

a, kuzeyde

Rusya

’ya, batıda/Akdeniz’de

İtalya ve İspanya

’ya, güneyde ise Arap yarımadasının tamamından,

Afrika Boynuzu

ve

Kuzey Afrika kıyı şeridine

kadar, Türkiye’nin nüfuzunu genişletti ve yükseltti…
Evvel yazdık;

Etiyopya-Somali

barışının inşası/arabuluculuğu yalnızca ‘eş-zaman’ olarak sınıflandırılamaz. Tesir haritasının uzantısıdır. Keza

Libya

. Rusya’nın Suriye’deki üslerinden taşıdığı silahların bir kısmını bu ülkeye aktarması da tesadüf değil. Türkiye’nin, Libya’nın güçteki rolünün farkındalığı da. Artık,

Afganistan, Pakistan, Azerbaycan, Kıbrıs

dinamiklerini tekrarlamıyorum.

Irak

’ta da durum çabucak birebirdir. Ankara-Bağdat bağlantılarının seyri, Suriye’de iş kolaylaştırdı ve artık yeni Şam, Irak’a borcunu ödeyecek. Bu da, Irak üzerindeki İran kabiliyetinin kırılganlığıdır…

Kafkasya

’yı da eklediğinizde ve

Balkanlar

ile

Türk Devletleri Teşkilatı-Orta Asya

çizgisini de ek ettiğinizde, “Büyük Ortadoğu” hudutlarını da aşan coğrafik yekûnde Ankara’nın çekim gücü artmış görünüyor…

***

Bunlar bir Şam’ın/Esad’ın düşüşü ile mi oldu?

Hem evet hem hayır. Türkiye ismi geçen bölgelerle zati sistematik bağlantılar kurup, vakte yatırımlar yapıyordu fakat rekabet de vardı. Artık bu rekabetin kıymetli ayaklarından biri düştü. Uzun ara koşularına alan açtı. (‘Yatırım’ demişken; Suriye’de Türkiye’nin istikrarlı bağlantılarından doğan nüfuzu son iki haftanın işi olabilir mi! 5 yıldan bahsediyoruz, 2019’dan beri sayınız.)
Dahası,

çok kutuplu oyunun sert yarış alanlarından biri de yeniden burası olduğundan, atılan adım, yapılan atak en az bir cephenin otomatik dayanağını de aldı…

Artık Türkiye “bölgesel güç üreten bir merkezdir” ve sık tekrarladığımız üzere, “sıra dışı, güncellenmiş orta uzunluk ülke”dir. Bir manası şudur;

isterse, küresel/çok kutuplu cepheleşmenin rastgele tarafına yara açabilir yahut açığını kapatıp, yamayabilir…

Yeni durum o denli bir hal yarattı/imkân açtı ki, çerçevelediğimiz bölgedeki kalıplı ülkelerin hiçbiri Ankara’yı aklına getirmeden/hesaba katmadan asimetrik hareket yapamaz…

Bunların üzerine; bölgenin yaşadığı ağır krizlerde, Filistin-Gazze sıkıntısında, İsrail soykırımında Türkiye’nin dirençli ve doğrucu tavrı, bölge halklarının gönül alkışlarını aldı. Bu da yeniden geniş alana yayılmış kamuoyu dayanağıdır, kritik noktadır…

Kabaca durum böyleyken ve her şey yolundayken şu cümleyi kurmamız gerekiyor…

Tablo bu kadar göz alıcı olduğunda, “nazar” da çekebilir…

***

Benzer bir panorama çizdikten sonra İngiliz

The Guardian

gazetesi, mevzuyu şöyle bir bağlama çengelliyor; “Süreç Türkiye’yi daha pan-Sünni bir güç olarak konumlandırarak

Suudi Arabistan

’ın bölgesel liderlik savını zayıflatıyor. Riyad ve

Birleşik Arap Emirlikleri

için bu yeni dinamik, Körfez ülkelerini

Mısır

’da Muhammed Mursi’yi deviren askeri darbeyi teşvik ettikleri, Türk dayanaklı İslamcı hükümetin 2012’deki yükselişini hatırlatıyor”!.. (“The balance of power is shifting in the Middle East-and it is Turkey’s ‘full moon’ on the rise”, 19/12.)

Askerde istihkam birlikleri toprakta buldukları mayınların başına bir kırmızı bayrak dikerler ve gazetenin okumasını biraz o denli saymak gerekiyor…

Makalenin özü, Türkiye’nin yükseliş grafiğinin enini uzunluğunu betimlemek kadar, bölge istikrarlarını karmaşıklaştıran bir yapı da ürettiği/üretebileceği fikrine yaslanıyor. İleri giderek, Körfez monarşilerine alternatif sunduğunu/tehdit ürettiğini ima ediyor…

***

Belki ikazın İngiliz basınından gelmesini de düşünmeliyiz; Suriye ve Ortadoğu’nun genelinde bir

Türkiye-İngiltere-Katar

çizgisinin varlığını/aklını görenler açısından nasihat de sayılabilir, bilakis ikaz da…
Suriye’de yaşananlar istisnasız tüm dünya ülkeleri tarafından ‘Türkiye’ diyerek okunurken,

Ankara’nın fiili rolü üstlenmekte ‘düşük profilli’ gözükme isteğinin, ihtilalin pratiğine uzaklıklı durmanın bir nedeni bu olabilir…

Bölge idarelerinde bu türlü bir telaş var ise ya da oluştuysa -ki bu hususta hassas oldukları sürpriz değil-

bu eğilimin İsrail siyasetleriyle buluşma mümkünlüğü

da akılda tutulmalı…

Türk-İsrail gerginliğinin çok yüklü olduğu ortada. Üstüne gelecek Trump iktidarının-Suriye ve Irak’ta Ankara ile çalışmak yolunda gönderdiği kimi işaretler parlak olmakla birlikte- bahis Tel Aviv olduğunda yeni Beyaz Saray’ın taviz vereceğini düşünmek de iddialı…

Trump’in birinci başkanlık periyodunda ismini ‘küre koalisyonu’ olarak koyduğumuz İbrahim Muahedeleri ve Golan Zirveleri gerçeğini anımsadığımızda,

İsrail-S. Arabistan-BAE ve hatta-nekahet periyodunu aşmaya başladığımız-Kahire

’nin ortak ritm tutturma mümkünlüğünü takip gerekiyor…

Taşların hepsinin birden yerinden oynadığı taze konjonktürlerde bu cins komplikasyonların yaşanması ihtimaldir. Ankara’nın bunu ıskaladığı düşünülemez. En azından Türk dışişlerinin mesaisine baktığımızda görünen yoğunluk, “adam adama savunma” hareketliliği, herkesle birebir ve birden çok görüşme takvimi tasaları aşmayı hedeflediği üzere, “kapsama alanı”nı da daima geniş tutuyor…

Ankara’dan sık duyulan, “hep birlikte, beraberce, hepimizin çıkarı için, yoksa dışarıdan karışırlar” davetlerinin manası bu olsa gerek. Hâsılı, Ankara ne yaptığının farkında. Başkaları ‘fark edemediklerinden’ ne yapacaklarını düşünüyor…

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Web sitemizde size mümkün olan en iyi deneyimi sunmak için çerezleri kullanıyoruz. Bu siteyi kullanmaya devam ederek çerez kullanımımızı kabul etmiş olursunuz.
Kabul Et