İsrail’de Hamas’la varılan ateşkes ve esir takası muahedesi nedeniyle çok sağcıların akabinde Ultra Ortodoks (Haredi) Şas Partisi önderi Arye Deri de Haredilerin askerlikten muaf tutulmasına ait yasal düzenlemenin 2 ay içinde Meclisten geçirilmemesi halinde hükümeti devirme tehdidinde bulundu.
Haredilere ilişkin “Kol Baramah” radyosuna konuşan Şas Partisi önderi Deri, iki ay içinde Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim alan Haredilerin askerlikten muaf tutulmasına ait bir yasal düzenleme yapılmazsa erken seçime gidileceğini söyledi.
Netanyahu’ya iki ay mühlet tanıyan Deri, “sağcı hükümetin düşmesine kendisinin değil onların neden olacağının” altını çizdi.
Şas milletvekili Erez Malul da KAN radyosuna yaptığı açıklamada, Haredi Yeşiva öğrencilerini askerlikten muaf tutan yasanın kabul edilmemesi halinde hükümetten çekilecekleri tehdidini yineledi.
Malul, “Birleşik Tevrat Yahudiliği bütçe lehinde oy kullanmayacak, Yahudi Gücü Partisi önderi Itamar Ben-Gvir muhalefette. Nasıl geçecek? Bu, bir tehdit değil, ültimatom.” tabirlerini kullandı.
İsrail’de hükümet, mart sonuna kadar 2025 yılı bütçesini Meclisten geçirememesi halinde otomatik olarak düşecek ve İsrailliler 2 yılın akabinde tekrar erken seçim için sandık başına gidecek.
Aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Mecliste yaptığı konuşmada, Şas lideri Deri’ye Haredileri zorunlu askerlikten muaf tutan yasal düzenleme konusunda muahede sağlanamaması halinde hükümeti devirmeden evvel en azından bütçeyi geçirmeleri davetinde bulundu.
Haredilerin askere alınması konusunda “taviz vermek istemediğini” söyleyen Smotrich, İsrail’in “büyük, saldırgan ve ölümcül bir orduya” gereksinim duyduğunu, bu sebeple Haredilerin askere alınması gerektiğini savundu.
Smotrich, Şas Partisi’ni Haredileri askerlikten muaf tutacak yasanın geçirilmesi karşılığında Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatına takviye verdikleri suçlamasında bulunmuştu.
Muhalefetteki İsrail Evimiz Partisi önderi Avigdor Liberman ise X’teki paylaşımında Deri’nin “ültimatomuna”, “İki ay beklemenin bir manası yok, çabucak sandık başına gitmemiz gerekiyor.” sözleriyle cevap verdi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 1 Kasım 2022’deki seçimlerin akabinde kurduğu, çok sağcı ve Ultra Ortodoksların modülü olduğu koalisyon hükümetini ayakta tutmakta zahmet çekiyor.
Aşırı sağcılar 19 Ocak’ta yürürlüğe giren Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatına karşı çıkarak, hükümeti devirmekle tehdit etmişti. Çok sağcı eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, liderliğini yaptığı Yahudi Gücü Partisi’ni ateşkes ve esir takası mutabakatının yürürlüğe girmesinin akabinde hükümetten çekmişti.
Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatının sadece birinci evresine takviye vereceklerini duyuran İsrail çok sağının bir öteki temsilcisi Dini Siyonizm Partisi önderi Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise Gazze’ye taarruzların tekrar başlamaması durumunda hükümeti düşürecekleri tehdidinde bulunuyor.
Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatını destekleyen Ultra Ortodoks Şas Partisi önderi Ayre Deri ise Haredilerin mecburî askerlik hizmetinden muaf tutulmasına ait yasanın Meclisten geçirilmesini istiyor. Aksi takdirde, 2025 yılı bütçesine dayanak vermeyerek hükümeti düşürecekleri tehdidinde bulunuyor.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran’da Haredi erkeklerin mecburî askerlikten muaf tutulmasının yasal desteğinin bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların misyona alınması gerektiğine karar vermişti.
Savunma Bakanı Yisrael Katz, 15 Kasım’da ordunun 7 bin Harediyi askere çağırma kararını onaylamıştı.
İsrail ordusu, geçen hafta, verilen buyruklar doğrultusunda çağrıldığı halde askere gitmemekte direnen Harediler’e cezai süreç başlatılacağını duyurmuştu.
Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyordu.
İsrail maddelerine nazaran, 18 yaşını geçen herkesin zarurî askerlik hizmetini yapması gerekirken, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır ülkede tartışılıyor.
