Sinema ve dizi bölümünün en kıymetli bileşenlerinden olan oyuncular ve onların rol alma prosedürleri konusunda vakit zaman tartışmalar ve savlar oluyor. Yakın vakitte oyuncu ajanslarının monopolleşmeye gittiğine dair savlar ortaya atılmıştı. Rekabet Kurulu da sessiz sedasız, toplumsal medyadaki savları kıymetlendirdi ve önemli sonuçlara ulaştı. Sonrasında da inceleme başlattı.

İddiaların odağında ID İrtibat Danışmanlık A.Ş’nin kurucu ortağı Ayşe Barım var. Çünkü meşhur isimlerin birçoğu Barım’a bağlı. Buradaki “bağlı” sözü temelinde çok şey anlatıyor. Evet, kesimde menajerlik ajanslarının oluşturduğu çerçeve, imal firmaları ve yayın mecraları ile sağladıkları muahedeler kapsamında oyuncuların elini ayağını bağlayan görüntü kelam konusu. Monopole ilişkin olan oyuncular bir yanıyla yarar görürken, ajans sahiplerinin yaranamayanlar ise açıkta kalıyor.

Aslında dizi kesiminin gelişme gösterdiği ve kurumların işleyişinin oturduğu 2005’lerden itibaren durum bu türlü oldu. Lakin gelinen noktada dalı büsbütün domine eden, daha fazlasını yapıp meslek cellatlığına soyunan şımarıklık ve güç kelam konusu.

Eğri oturup hakikat konuşmak lazım. Bu inhisar ya da işleyiş sinema ve dizi bölümüne has değil. O yüzden çok da şaşırmıyoruz. Çünkü ticaretin döndüğü her yerde monopol oluyor. Buradaki fark ise sanatçı sıfatını taşıyan ve toplumun gözü önünde olan, hatta kanaat başkanı kabul edilen isimlerin yalnızca birkaç kişinin ağzına bakıyor olması.

“İddia” olan şeyler üzerine fazla kelam çeviremiyoruz. Lakin çok meşhur oyuncular da toplumsal medyadan hususa dahil oldu ve isim vermeden Ayşe Barım’ı amaç gösterdi. Mesela Burcu Biricik, yakın vakte kadar televizyon ve dizi kesiminin en çok aranan isimlerinden biriydi. Evlendi ve çocuğu oldu. Herkes bu yüzden oyunculuğa orta verdiğini düşündü. Fakat toplumsal medyasındaki yorumuna bakılacak olursa, tezlerdeki monopol ve baskı ortamı kendisini etkilemiş. Monopolleşme, nahoşluk ve engellemeler yerine magazin konuşulmasına da reaksiyon gösterdi.

Oyuncu Deniz Işın, Ayşe Barım’ın kendisinin işini şahsen engellediğini açıkladı. Ayşe Barım’a dayanağı açıklayanların sayısı daha fazla. Zira aslında kendisi ile çalışıyorlar.

Bütün argümanlar sonrasında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından re’sen soruşturma başlattı.

Ve geldiğimiz noktada husus bayan dayanışması, bağlantı pazarlayıcılığı ve sektörel çekişme üzere başlıklarla magazine heba edilmek üzere.

Oysa atlanmaması gereken nokta şu: Bu bahis yalnızca oyuncu ajansları ya da bir kişi ile ilgili değil. Ajanslar bunu tek başlarına yapamaz. İmal firmaları ve yayıncı mecralar neden müsaade veriyor? Üretimciler neden bu bahiste konuşmuyor? Oyuncuların sorunu olan bu şey, nasıl olur da yapımcıların sıkıntısı olmaz? Sessizliği neye yormalıyız?

Ve her şey lakin her şey reklam pastası için yaşanıyor. Toplamda milyarlarca liranın bulunduğu masadaki pastadan kimin ne kadar dilim alacağını esasen o masada olanlar belirliyor. Kapitalizm aslında bu demek. Yeteneğe, hukuka riayet etmek değil, karı çoğaltmak üzerine kuruluyor her tertip.

Bu hususta yapılması gerekenler çok belirli aslında lakin havanda su dövmeye gerek yok. Yalnızca bir şey yapılmalı; reyting ölçümleri ve reklam pastasını belirleyen her türlü bilgi sıhhatine kavuşturulmalı. Yapay zekanın ve dijital kullanımın hayatımıza bu kadar girdiği bir devirde hala televizyonlara yerleştirilen aletlerle ölçüm yapılması kadar saçma şey olamaz. Dijital ölçüm yapmak çok kolay.

Gerçek datalar ortaya çıkarsa evvel yayın mecraları etkilenir. Sonrasında elbette üretimciler. Ve dolaylı olarak oyuncu ajanslarına sıra gelir. Haliyle yalnızca oyuncu ajanslarına operasyon yapmak deva olamaz. Yapılması gerekenlerin bir kısmıdır bu. Sistemin gerçek ve sağlıklı biçimde işlemesi gerekir. Yoksa hiçbir şey değişmez. Ayşe masraf Fatma gelir, Ahmet masraf Faruk gelir!