Yapay zeka, hayatımızın her alanına girmeye başladığı bu devirde sinema sanayisinin de vazgeçilmez başlıklarından biri. Son yıllarda senaryoların yapay zeka dayanağı ile yazılması, animasyonlarda ziyadesiyle yapay zeka kullanılması geleceğe dair sorular doğuruyor. Ve bu soruların net karşılıkları da yok elbette.
Konuyu yine gündemimize sokan açıklamalardan biri Ben Affleck’e ilişkin. ABD’de bir televizyona konuşan Affleck, yapay zekadan korkmadığını söyledi ve “En fazla uygun bir zanaatkar olabilir” dedi. Bu nokta önemli. Oyunculuğuyla bilinen fakat son yıllara direktörlük ve yapımcılık da yapan Affleck’in “sadece zanaat” vurgusu sağlıklı bir başa yol açabilir. Esasen yapay zekadan korkmak yerine hakikat tespitlerle yol yürümenin iki sac ayağından biri bu nokta. Bir başkası ise yapay zekanın kusursuzluk tezi ve bunun mümkün olması. Meğer insan kusursuz değildir.
Bu iki noktayı açarak sıkıntıyı netleştirelim…
Yapay zeka, bütün insanlık birikimini kullanarak bir ortalama ya da teknik olarak “en ideal” sonucu çıkarıyor. Elbette bunu verdiğiniz donelerle yapıyor. Yani yapay zeka tekrar tek başına bir şey yapacak değil. İnsan, yapay zekayı kullanacak. Hasebiyle yapay zekanın da bir araç olduğunu unutmamak lazım.
Teknik olarak kusursuz süreç yapılıyor olması, yalnızca teknik olarak kusursuzluk savında olanları korkutmalı. Yani tekniği, yani zanaatı… Halbuki sanat, zanaata sırtını yaslamakla bir arada esasen insanın arayışına ve kusuruna odaklanır. Hatta şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki, insanın kusurları (ya da eksikleri) olmasaydı sanat diye bir şey de olmazdı. Zira sanat, insanoğlunun arayışları ve duygu-anlam çerçevesindeki bilemedikleri ile var olur. Bilmek de kaide değildir. Sanatçı yalnızca sorar. Sanat yapıtı karşılık verir fakat bunun mutlaklığı yoktur. Katılığı olmayan şey karar olamaz ve yapay zekanın savındaki üzere eksiksiz tekniği haiz olamaz.
Zanaat boyutunda esasen korkulacak bir şey olmaması gerek. Çünkü teknoloji tarihi (tekerleğin icadından beri) sık sık kritik dönemeçlere şahitlik etti. Her seferinde iş ve personel konusunda duvarlara toslandı, direnenler oldu lakin hayatın akışına direnmenin çok manası olmadı. Yapay zeka da şu an için insanlığın araç kullanımı konusunda dönüm noktasıdır. Hepsi bu kadardır. Bu aracı yanlışsız kullanmak gerekir.
İleride bir gün yapay zekanın dünyanın ele geçirip geçirmeyeceği, insanlığın işvereni olup olmayacağı konusu ise bambaşka bir durum. Sinemayı ilgilendiren açıdan baktığımızda yapay zekanın teknik işleyişi kolaylaştıracağına kuşku yok. Bu açıdan reddetmek değil, kullanmak gerek. Sanatsal bakımdan ise yapay zekanın da, insanoğlunun da telaş etmemesi gerek. Zira o denli bir şey hiç olamayacak. Sanat, insanın arazlarından, arayışından, hissinden, kusurundan gayrı düşünülemeyeceği için sorun olmayacak. Bir gün yapay zeka “en harika kusur”u yapmak zorunda kalsa da beceremeyecek.
