Suriye konusundaki yapıtlarıyla tanınan ve 2015-2016 yıllarında Hollanda’nın Suriye Özel Temsilcisi olarak misyon yapan eski Büyükelçi Van Dam, Suriye’deki son gelişmeleri kıymetlendirdi.
Suriye rejiminin durumun umutsuz olduğunu gördüğünü ve Beşşar Esed’in ülkeyi terk etmeyi tercih ettiğini söyleyen Van Dam, “İnsanlar çok yoksullaşmıştı, ülkenin birçok yeri harap oldu.” dedi.
Nikolaos Van Dam
HTŞ lideri Ahmed eş-Şera’nın (Ebu Muhammed el Culani) azınlıklara yönelik uzlaşmacı halinin kendisini şaşırttığını aktaran Van Dam, “El Culani’nin uzlaşmacı tonu sürpriz oldu lakin açıklamalarını okursanız ve bu nitekim düşündüklerini ve yapmak istediklerini yansıtıyorsa bu, çok olumlu.” diye konuştu.
Van Dam, el Culani’nin açıklamalarının 2016’daki Riyad Deklarasyonu’na benzediğine işaret ederek “Bu deklarasyonda Suriye’de herkesin eşit olması gerektiği, ırk ve din temelinde ayrımcılık yapılmaması gerektiği belirtilmişti.” tabirini kullandı.
Van Dam, 2015’te Rusya ve İran’ın Esed rejiminin çöküşünü engellediğini ama rejimin ortadan geçen 9 yıla karşın ülkede toprak bütünlüğünü sağlayamadığını anlatarak artık rejim aksisi silahlı kümelerin intikamcı hislerle hareket etmemesi gerektiğini belirtti.
Bir şeyi söylemenin ve uygulamanın farklı şeyler olduğuna dikkati çeken Van Dam, “Bunun için natürel ki tüm takımlara gereksinim var. Başkan, daima söyledikleri ve yaptıklarından büsbütün farklı bir şey söylüyorsa, alt kademelerinin de takviyesine sahip olmalı.” değerlendirmesini yaptı.
Rejimin Nusayri azınlık tarafından domine edildiğini lakin bunun Nusayrilere genel olarak ayrıcalık tanındığı manasına gelmediğini belirten Van Dam, “Nusayriler de öbürleri üzere diktatörlük altında baskı görüyordu.” dedi.
Van Dam, Suriye’de 61 yıllık Baas rejimin çökmesiyle ülkenin tekrar inşasında vazife alacak yöneticiler için “altın fırsat” doğduğunu lakin bunun gerçekleşmesi için çok çalışılması gerektiğini belirterek şunları kaydetti:
Geçmişe bakıldığında mevcut rejimin yerine öbür bir totaliter rejimin gelebilme tehlikesi olduğunu fakat öbür ülkelerin tecrübelerinden ders alınırsa daha uygun bir gelecek imkanın da bulunduğunu vurgulayan Van Dam, “Her şey yolunda gitse bile ülke harap ve fakirleşmiş durumda. Yurt dışından çok dayanağa muhtaçlıkları olacak. Yaptırımların derhal kaldırılması gerekiyor ancak bu kâfi değil. Ülkenin yine inşası için yardıma gereksinimleri olacak.” diye konuştu.
İç savaşın başladığı 2011’den bu yana Suriye’de Batı’nın demokratik ülküleri öne çıkardığını kaydeden Van Dam, bu tavrın Suriye’deki sıkıntıların tahlilinde gereken sonuç odaklı ve yararcı yaklaşımların önüne geçtiğini tabir etti.
Van Dam, Rusya ve İran’ın Suriye’den çekilmesine ait “Kaybedilmiş bir davaydı. Rusya, Ukrayna’yla meşgul. İran’ın, Suriye’den çıkarılmasını isteniyordu. Bu gerçekleşebilir zira Suriye’nin yeni yöneticileri İranlılara karşı.” diye konuştu.
Batı’nın tavrında büyük bir değişiklik yapması gerektiğini vurgulayan Van Dam, “ABD münasebet kurmak istiyorsa el Culani’yi terör listesinden çıkarmalı ve başına konan ödülü kaldırmalı. Avrupa Birliği de alakaları yine tesis etmeli. İstanbul’da bulunan Suriye muhalefet koalisyonu Şam’a taşınabilir.” tabirlerini kullandı.
