Suriye’de bütün dünyayı tesiri altına almış olan 13 yıllık düğüm 13 gün içinde çözüldü. Ortaya çıkan görünümün birinci anda imajı bu. Esad rejiminin akabinde milletin yaşadığı kurtuluşu coşkusu 61 yıldır bu halkın nasıl bir zulüm ve istibdat altında olduğunu gereğince anlatıyor aslında. Ancak burada yaşananlara dair çığlıklar çok evvelce ayyuka çıkmıştı zati.
Ülkelerinden kaçarak öbür ülkelere sığınmak zorunda kalan milyonlarca insan orada neler olup bittiğini gereğince yansıtan çığlıklardı.
Dünyanın bu çığlıklara karşı reaksiyonu her zamanki üzere Tahminen birinci vakitler herkes biraz ilgilenir üzere oldu, hatta oldukça de ilgilendi, fakat vakitle olup bitenlere alıştı.
Zulüm hangi boyutlarda olursa olsun önlenmediği vakit insanlarda bir aşinalık kazanıyor vakitle.
O yüzden hiç kimsenin kuşkusu olmasın burada yaşanan insanlık dışı kıyımlarda sessiz kalan herkesin sorumluluğu var. Bunları konuşacak vaktimiz olacak inşallah.
Şimdi Suriye’de bulunduğumuz müddet içinde şahit olduklarımızı anlatalım.
Suriye’de devrimcilerin kentleri, kasabaları, köyleri teker teker ve büyük bir süratle Esed istibdadından kurtarışının sırrını merak edenler yalnızca
Sednaya ve öbür hapishanelerde ortaya çıkan vahşet tablosuna baksalar kâfi.
Yıllardır bu halk bu zindanların tehdidiyle büyük baskılar altında yaşıyorlardı. Bu hapishanelerin varlığını ve burada yaşananları bilmeyen yok Suriye’de.
O yüzden Esad’dan gerçek bir kurtulmuş ihtimali belirdiği anda bütün halkın topyekûn devrimcilerin safına katılması zati mukadderdi.
Şam’daki Hamidiye meydanında gencecik çocukların, gençlerin, lise ve üniversite öğrencilerinin kutlamalardaki coşkusu Suriye’de muhtemelen birinci kere yaşanan bir deneyimdir.
Bu gençler muhtemelen daha evvel de rejimin zoruyla göstermelik kimi resmi kutlamalara katılıyorlardır, ancak birinci kere kendi iradeleriyle, gerçek bir sevinci yaşamak üzere burada toplanıyor ve kutlamada bulunuyorlar.
Halep’te Baas Partisinin merkezini ziyaret ettiğimizde
bize pencereden insanların nasıl rahat rahat parti binasının etrafında gezinmeye başladıklarını gösteriyorlar.
Daha evvel bu partinin yanından yaya olarak geçmek yürek isterdi diyor Halep’li bir esnaf.
Parti merkezinin yüksekten baktığı büyük bir parkta öbek öbek toplanmış gençlerin kendi ortalarındaki takılmalarını izlerken yeniden tıpkı hatırlatma, hepsi hepsi bir hafta öncesine kadar burada bu görüntüyü görmen imkansızdı.
Sonra asıl büyük teşhis geldi:
Hapishane ve oradan kurtarılan insanların imgelerine bakarak yalnızca onların mahpustan çıkarıldığını düşünmeyin. Suriye halkının tamamı zindandaydı, ihtilalle birlikte bütün Suriye mahpustan çıkmış oldu.
O yüzden birinci günden itibaren meydanlar kutlama için beşerlerle dolup taşıyor. En fazla da gençlerin birinci sefer tattıkları ve tadını çıkardığı bir özgürlük havası var.
Aslında 27 Kasım’da başlayan süreçte birinci etapta niyet yahut plan bütün Suriye’de bu türlü bir sonucun alınması değildi.
Yola koyulunca, ihtilal adeta yolda düzülmüş üzere.
Rejim yıllardır stabil bir hale gelmiş olan ve İdlip ve etrafında kendi özerk idaresini kurmuş olan muhalefeti son vakitlerde bertaraf edebileceği zehabına kapılmış ve buraya büyük bir yığınak yapmış. Yapılan operasyonun birinci emeli “
düşmanlığa karşı koyma
” ismine, İdlip’ten rejim ögelerini süpürmek, eş vakitli olarak Halep’e yönelik bir operasyondu.
Öteden beri gündemde olan ve köşede de iki yıldır tabir etmeye çalıştığımız Halep’in idaresinin de muhaliflerce üstlenilmesi aslında hem Türkiye için hem de bütün Suriyeliler için de nispeten süreksiz lakin çok güzel bir tahlil olacaktı. Muhtemelen devrimciler de birinci etapta bu mülahazayla bu gayeye odaklanmışlardı.
Ancak Halep’e girdiklerinde halka davranışları, yaklaşımları, verdikleri bildiriler yalnızca Halep’te değil, sonraki bütün kentlerde halkın ihtilal sürecine domino tesiriyle iştirakinin önünü açmış oldu
. Hama, Humus, İdlib’in güneyi ve etrafındaki bütün kasabalarda Baas rejiminin askerleri silahlarını bırakıp üniformalarını çıkaranlara dokunulmayacağı vaadini bu sayede gereğince sağlam buldu ve silahlarını bıraktı. Bu sayede nispeten çok daha az kanlı bir biçimde Şam’a kadar ulaşıldı.
Halep’ten başlayarak gittiğimiz bütün kentlerde Türkiye’den şahidimiz birçok Suriyeli beşerle karşılaştık. “Hangi orta yetişip geldiniz buralara?” diye soruyoruz. “İçimiz içimize sığmadı çabucak geldik, 13 yıldır görmediğimiz akrabalarımızla buluştuk, meskenlerimizi denetim ettik” diyor birden fazla. Fakat hepsinin de yüzünde görülmesi bile beşere sürur veren dayanılmaz bir memnunluk ve heyecan var. Son derece suçsuz bir heyecan bu. Bir yere hükmetmek, işgal etmek üzere gelmiş birilerinin zafer sevinciyle karşılaştırılamaz.
Yurdundan zorla, zulümle çıkarılmış insanların kendi meskenlerine muzaffer olarak dönüşünün saf sevinci diğer hiçbir kavuşmayla karşılaştırılamaz. O kadar haklı, o kadar legal ve o kadar fetih.
Halep başlıbaşına büyük bir medeniyet beşiği.
Buradan çok büyük medeniyetlerin tesisi için her türlü cevher mevcut. Bu cevherler tam bir yüzyıldır bastırılmış durumda. Buradan bir şey çıkmasın, buradan yeni bir şey sadır olmasın diye dünyanın şahit olabileceği en iğrenç, en aşağılık bir rejim tarafından adeta denetim altında tutuluyordu. Osmanlı vaktinde bile Halep en büyük ticaret ve kültür merkezlerinden biri.
Nüfusu da Türkiye’nin toplam demografik kompozisyonunun bir nüvesi üzere. Türkmeni, Arabı, Kürdü, Ermenisi ile birlikte bir medeniyetin gereksinim duyacağı bütün kültürel çeşitliliği besliyor.
Şimdi zincirlerinden kurtulmuş bir Halep’i kim fiyat diyor Türkiye’den buradaki ailesine yeni kavuşmuş ve Türkiye’de okumuş bir akademisyen.
Güçlü ve güçlü bir ülke olabilmek için Suriye’nin her türlü gereci mevcut aslında.
Arazisi tarıma son derece elverişli, insanı olabildiğince çalışkan.
Ama bütün bunlara artık çok daha büyük bir toplumsal sermaye dahil olmuş durumda.
İstibdattan bedeller ödeyerek, çabalar vererek ülkesinde kalmış olanların artık özgürlüklerine kavuşmasının ortaya çıkaracağı büyük bir toplumsal güç var. Ayrıyeten sığınmacı olarak yurtdışında yaşamak zorunda kalmış olan Suriye Diasporasının konutlarına dönerek oluşturacağı toplumsal sermaye Suriye’nin tekrar inşasının da ötesinde tarih sahnesine girebileceği değerli bir alan açmaktadır.
