Gündem çok ağır. Yanı başımızda bir ihtilal yaşandı. Coğrafyamızın mukadderatını tayin edecek sonuçlarının olacağı aşikâr. Suriye’de artık devlet tekrar inşa edilecek. Bunları çok konuşacağız. Lakin insanlığın ve bilhassa de
“yeni jenerasyonun inşası” her devletin, her milletin önündeki en büyük sorun.
Dijital çağın estirdiği rüzgarın yıkıcılığını fark eden Avrupa, şapkasını önüne koymaya başladı ve bundan 5 yıl evvel kim yaparsa yapsın totalitarizmle itham edilecek kısıtlamalar getiriliyor.
Fransa’da Senato, 15 yaş altı kullanıcıların toplumsal medya platformlarına kaydolmasını ve kullanmasını veli müsaadesine tabi tutan tasarıyı kabul etti. Kuralları ihlal eden platformlara yüksek ceza kesilecek.
Avustralya’da 16 yaş altındakilere
bu vakte kadar ki en kapsamlı toplumsal medya yasağını getiren tasarı maddeleşti.
Toplumsal medya platformlarından
“yaş doğrulama için adımlar atması”
isteniyor. Norveç’te toplumsal medyaya erişim için asgarî 13 yaş kaidesi var ve hükümet minimum yaşı 15’e çıkartmaya hazırlanıyor. İspanya’da da 16 yaş altına toplumsal medya yasağı gündemde.
TİKTOK’U ÇİN BİLE KISITLIYOR
Güney Kore’de ise
15 yaş altının gece yarısından sabah 6’ya dek oyun oynanması yasaklandı.
Emsal uygulamayı bugün kırklı yaşlarda olanlar hatırlar. Ülkemizde de tek kanallı yıllarda televizyon yayını gecede 12’de kesilir sabah açılırdı.
Devlet vatandaşına “yat, uyu” sıkıntısı.
Artık sıkı durun! Bugün, toplumsal medya ve internet bağımlılığı denilince çabucak herkesin suçladığı,
dünyada 2 milyar aboneyi geçen,
Türkiye’de de 50 milyon kullanıcıya erişen
Çinli TikTok var ya…
Çin’deki çocuklar her diledikleri vakit TikTok’a giremiyorlar.
Yani Çin’de 14 yaşından küçük çocuklar TikTok’ta 40 dakikadan fazla kalamıyor. Çin bile kendi çocuklarını en büyük dijital markasından korurken,
bizde sınırsızlık aldı başını gitti.
Bu köşede fırsat buldukça lisana getiriyorum. Toplumsal bağımlılığın önüne geçecek, yetişkinleri tedavi edecek, çocukları koruyacak nizam inşa etmeliyiz. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı
Mahinur Özdemir Göktaş
geçtiğimiz günlerde, çocukların toplumsal medya kullanımına ait dünyadaki uygulamaları incelediklerini, Türkiye’ye uygun modeller geliştirmek için komite oluşturduklarını söyledi.
Bakan Göktaş’a göre de
“16 yaş prestijiyle sınırlandırılması”
gerekiyor.
Ancak yalnızca kısıtlama ile olmaz. Mümkün değil. Bakan Göktaş’ı ne tür çalışmalar yaptıklarını sordum. Ayrıntılı karşılıklar gönderdi.
EN FAZLA ŞİKAYET WATTPAD’E
Mahinur Hanım, bakanlık olarak neler yaptıklarını şöyle özetledi:
“Sosyal Medya Çalışma Grubumuz” aracılığıyla, çocuklar üzerinde olumsuz tesir yaratabilecek içerikleri tespit ediyor ve bunlara karşı gözetici, önleyici adımlar atıyoruz.
Vatandaşlarımızın, çocuklar için ziyanlı olduğunu düşündükleri içerik, yayın ve uygulamaları çarçabuk bildirebilmeleri için ‘DUY İhbar Platformu’nu hayata geçirdik.
Dijital irtibat kanalları ve web sitesi üzerinden gelen ihbarları büyük bir titizlikle inceliyor, ilgili mercilere iletiyor ve süratli bir formda gerekli tedbirleri alıyoruz.
Wattpad, bu süreçte en çok şikâyet aldığımız platform oldu. Burada, 18 yaş altındaki çocuklarımızın zorbalık, şiddet, cinsel istismar, intihar ve husus bağımlılığı üzere önemli ve ziyanlı içeriklere, rastgele bir filtre ya da denetim düzeneği olmadan maruz kaldığını tespit ettik.
Türkiye’de içeriklerle ilgili şikayetlerimizi iletebileceğimiz bir temsilcisi bulunmadığından bu platform için erişim pürüzü talebinde bulunduk.”
***
Yeterli mi? Devlet bir yere kadar tedbir alabilir. Kamusal sistemi sağlar. Burada yetişkinlere de büyük işler düşüyor. Bakın İngiltere’de çocukların toplumsal medya tehlikelerinden korunması için
anne-babalar, internet erişimi olmayan tuşlu telefonlara dönüyorlar.
Benim de vakit zaman kullandığım bu kolay aygıtlar, hem ebeveynleri bağımlı olmaktan geri tutuyor hem de çocuklara bağlantının bir mecburiyet lakin kesintisiz internetin bir ömür biçimi olmadığını uygulamalı olarak gösteriyor. Bu ortada İngiltere de 16 yaşın altına toplumsal medya yasağını gündeme aldı.
Böyle bir “yasağa” gereksinim olduğunu toplum gösteriyor zaten.
Aile Bakanı Göktaş’a sözlerini hatırlatarak “16 yaş kısıtlamasını” sordum.
Türkiye bu türlü bir düzenlemeye hazır mıydı?
Şunları söyledi:
“YAŞA DAYALI HESAP DOĞRULAMA MECBURİYETİ”
“Çocukları maksat alan içeriklerde, gelişimlerini olumsuz etkileyecek, dikkat dağıtıcı reklam ve uyarıcıların kullanımına düzenleme getirilmesi kaide.
Fiziksel ve zihinsel gelişimleri baz alarak belirlediğimiz 16 yaşından küçük çocukların sağlıklı gelişimleri için, bu mevzuda bir düzenleme üzerinde çalışıyoruz. Çocuklarımıza daha inançlı bir dijital gelecek sunacağız.
Biz, “çocuğun üstün yararı” unsurunu temel alarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz, dijital platformlar da ‘
yaşa dayalı hesap doğrulama sistemleri
’ni devreye sokmak zorundalar. Mecburlar.”
***
Umarım yasal düzenleme süratle yapılır. Zira toplumsal medya platformları lobilerini harekete geçirdi bile ve Avrupa’da hükümetlere baskı yapıyorlar. En azından yaş sınırlamalarını gevşetmenin peşindeler.
Ekosistemleri bozulacak. En mühimi de “data tedarik zincirleri” kırılacak.
Bunu asla istemiyorlar. Yapay zeka botları tahtlarını sarsarken; şuurlu, denetimli kullanıcı istemezler olağan. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş da bunun farkında. İşi sıkı tutuyor ve çabayla çalışıyor. Wattpad ve Roblox süreçlerini çok âlâ yönetti.
16 yaş kısıtlaması ise elzem… İnşallah vakit almaz. Gücümüz daha fazla tükenmez.
Yazının başına döneyim. Suriye’de devlet yine kuruluyor demiştim. Umarım dünyaya entegre olurlarken, çağın mevcut problemlerini görerek en başından tedbirler alırlar.
