Türkiye ve Müslüman dünya ya da “bizim” dediğimiz coğrafya kendi arayışına ağırlaşmalı. 20. yüzyıl sonrası birinci sefer ortaya çıkan fırsatı heba etmemeli.
ABD’nin yeni arayışları, Rusya ve Çin’le münasebetleri, Avrupa’nın çaresiz görünen hali ortasında bir yol arayışına girmek, 21. yüzyılı heba edebilir.
Artık bu coğrafya diğerlerine “sığıntı olma”, “başkalarının cephesi olma”, oburlarının güç haritaları ortasında kendine yol bulma arayışlarını terk etmeli.
Uzunca bir müddettir dikkat çekmeye çalıştığım şey; Atlantik’ten Pasifik kıyılarına uzanan yeryüzünün Orta Jenerasyonu, dünyanın merkezi olan bizler, kendi güç alanımızı bu sefer de oluşturamazsak, coğrafyanın bir geleceği olmayacak. Savaşlar, iç çatışmalar, yoksulluklar, kimlik hengameleri, siyasi vesayet. Ekonomik yağmacılık ortasında kaybolup gideceğiz.
Türkiye’nin; “Trump Dünyası”nı, ABD-Rusya yakınlaşmasını, ABD ve Rusya ile Avrupa alakalarını sessizce takip ettiğini, bu ortada kendi yol haritasını sağlama almaya çalıştığını, bu maksatla iştirakler haritasını daha da genişlettiğini görüyoruz. Türkiye’nin ABD ile de, Rusya ile de bağlantıları muhafazaya, güçlendirmeye, en azından bozmamaya azami hassasiyet gösterdiğini de görüyoruz.
Suriye’de savaşın bitmesinden sonra (Toprak bütünlüğü şimdi tamamlanmadı.), Ukrayna/Karadeniz’de de savaşın bitmesi Türkiye’yi rahatlatacaktır. Lakin Türkiye’yi dışlayan barış arayışlarının uzun ömürlü olmayacağını not etmeliyiz.
Bölgesel Muhteşem Güç olarak, ABD-Rusya ortasındaki yeni ilgilerin Türkiye’nin güç haritası üzerinde de “yeni sonuçlar” üreteceğini, Ortadoğu’dan Orta Asya’ya kadar birçok bölgeyi etkileyeceğini bilmeliyiz. Türkiye’nin bu türlü bir periyotta de, tarihi argümanları çerçevesinde bir hareket noktası olacağını söyleyebiliriz.
“Trump Çıkışları”nın ABD içinde ve dünyadaki yansımaları şimdi belirginleşmedi. Şu an “Gazze’de etnik temizlik” felaketi nasıl önlenir, onun üzerinde duruluyor. Mısır’ın, Ürdün’ün, S. Arabistan’ın teyakkuzundan bunu izliyoruz. Lakin büyük güçler ortasındaki yeni bağlantı cinsinin bölgelere yansımaları çok daha da büyük sarsıntılara yol açabilir.
Üzerinde çok da düşünülmüyor fakat bu yeni periyot Türkiye’nin iç siyasi eğilimlerini derinden etkileyebilir. ABD ve Avrupa dayanaklı siyasi takımlar, yapılar ve maksatlar çökebilir. Gelecek seçimlere yönelik dizayn hesapları bozulabilir.
Bu çevreler sahipsiz kalabilir. Demokrasi, tabir hürriyeti üzere alanlarda herkesin sustuğu bir devirde, “sivil” diye pazarlanan ajandalar ve yapılar için yolun sonu görünebilir.
Arık Türkiye ve dünya diğer türlü pazarlıklara kapı aralayacak. “Patron Devletler” periyodunda hiçbir devlet içeride “vesayet” düzeneklerine müsaade etmeyecek. ABD’de vesayet aygıtlarına yönelik büyük tasfiye yaşanırken Türkiye’de ve birçok ülkede de de benzeri bir tasfiye kelam konusu olabilir.
Bırakın iç vesayet düzeneklerini, “küresel üst vesayet” sistemleri bile çöküyor. Soğuk savaş periyodu Avrupa’yı yönetme sistemlerinden biri olan Münih Güvenlik Zirvesi’nin ABD ve Almanya ortasında trajik tartışmalarla sona ermesi yalnızca bir örnek. Çok daha dramatik örneklere şahit olacağız.
İşte tam burada “Bölgesel Harika Güçler”e kapı aralanıyor. Hiçbir pazarlık evvelki kriterlere nazaran olmayacak.
Çok daha sert, çok daha gerçekçi, çok daha sonuç alıcı masaların kurulacağı açık. Bu türlü bir periyotta TÜSİAD, Türkiye içi vesayet aygıtlarından biri olarak, tarihinin en büyük kusurunu yaptı. Eskinin “devlete ayar verme” alışkanlığı ile bir çıkış yaptı. Meğer bu vesayetçi yapılar için tarihin sonu geldi.
Oysa TÜSİAD bu türlü yapacağına önemli manada paniğe kapılmalıydı. Tahminen onlar da, Avrupa üzere, geleceği öngörmede zorlandılar.
Yeni devrin birinci sonuçlarıyla ilgili şöyle notlar yazabiliriz.
1- Almanya ve AB’nin Türkiye’ye yakınlaşması PKK, terör üzere mevzularda Avrupa’nın klasik siyasetlerini değiştirebilir.
2- Avrupa savunması ile ilgili olarak, AB’den Türkiye’ye büyük bir yöneliş olabilir. Bu, hem siyasi sonuçlar verir hem de güvenlik ve ekonomik olarak önemli gelişmelere kapı aralayabilir.
3- Rusya, Ukrayna zaferini tescil ettikten sonra Türkiye ile ilgilerini pek de “anlayışlı olmayan” alanlara çekebilir. Bunun Karadeniz, Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Asya’da önemli yansımaları olur.
4- Türkiye-ABD bağları Ortadoğu’da gerginleşebilir. Zira; ABD’nin İsrail eksenli yaklaşımı bütün coğrafyada Türkiye’nin çıkar alanlarına ziyan verecek nitelikte.
5- Fakat Trump ne aparsa yapsın, ABD’nin gücü hayal ettiklerinden çok çok az. Dünya bunu biliyor, Çin biliyor, Türkiye biliyor. Sabırla bu rüzgârın nerelere nasıl uzanacağını görmek için bekliyorlar. Şimdi bir reaksiyon oluşmadı, elbette oluşacak, onu beklemek lazım.
6- Bu ortada Trump’ın; Rusya, Avrupa, Çin çıkışlarına karşın Türkiye ile ilgili sessizliği dikkat cazibeli. Bu sessizlikten çok şey çıkabilir. Her şey ondan sonra berraklaşacaktır.
