Afrika Boynuzu ülkelerinden Somali ve Etiyopya ortasında bir müddettir devam eden “Somaliland krizi” Türkiye’nin arabuluculuğunda evvelki gün tahlil yoluna girdi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın mesken sahipliğinde Somali Cumhurbaşkanı Hasan Pir Mahmud ile Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed barış masasına oturdu.
Aylardır iki ülke ortasında barışı sağlamak için yürütülen diplomasi trafiğinin ve görüşmelerin akabinde evvelki gün Ankara’da 7 saat süren müzakerelerin sonucunda Ankara Bildirisi imzalandı. Türkiye’nin hazırladığı bir metin üzerinden oluşturulan bildiride iki ülke ortak karara vardı.
Bildiri, Somali ve Etiyopya’nın ilerleyen periyoda itimat içinde bakacağına ve yaşananları geride bıraktıklarına dair atıflar içeriyor. Bildiriyle bir taraftan Somali’nin toprak bütünlüğü, birliği ve egemenliği Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’na ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması’na uygun halde ve memleketler arası hukukun unsurları çerçevesinde tanındı. Etiyopya’nın ise memleketler arası hukuk çerçevesinde ticari manada denize çıkışı, Somali Federal Hükümeti’nin hükümran olduğu gerçeğinden hareketle, garanti altına alındı. Somali ve Etiyopya teknik heyetleri, Türkiye’nin öncülüğünde en geç 2025 yılı şubat ayına kadar müzakerelere başlayacak. Kelam konusu müzakerelerin 4 ay içinde tamamlanması öngörülüyor. Taraflar bu süreç içerisinde görüş ayrılığı yaşaması halinde, sorunu Türkiye’nin takviyesiyle barışçıl bir halde çözeceklerini de taahhüt ettiler.
Diplomatik kaynaklar Ankara Bildirisi’nin imzalanmasının, dünyanın içinden geçmekte olduğu periyotta uyuşmazlıkların üstesinden gelinmesinin mümkün olduğunu göstermesi açısından ümit verici bir gelişme olduğunu belirtti. Elde edilen bu kazanım, Somali Cumhurbaşkanı ve Etiyopya Başbakanı’nın Türkiye’ye ve Erdoğan’a duydukları itimadın bir sonucu olarak belirtiliyor.
Toplantının akabinde Bağlantı Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Taraflar dostluk ve karşılıklı hürmet ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı problemlerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda iş birliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır” denildi. “Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekâtlarındaki kayıplarını tanır” tabirlerinin kullanıldığı açıklamada şöyle denildi: “Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğüne hürmet gösterirken Etiyopya’nın denize ve denizden inançlı erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel faydaları tasdik etmişlerdir. Ayrıyeten, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti’nin, Somali Federal Cumhuriyeti’nin hâkim yetkisi altında, denize ve denizden muteber, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına imkan tanıyacak mukavele, kiralama ve gibisi formüller de dahil olmak üzere ikili mutabakatlar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir formda birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır.”
Somali ile Etiyopya ortasında Türkiye’nin teşebbüsüyle imzalanan mutabakata takviye geldi. BM Sözcüsü Stephane Dujarric, Türkiye’nin mutabakat konusunda oynadığı rolü takdirle karşıladıklarını belirterek, “Diğer problemler için örnek teşkil edecek” dedi. Almanya Dışişleri Bakanlığı da bildirinin Afrika’da istikrar için değerli bir adım olduğunu vurguladı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Bilinken ise “Liderliği için Türkiye’ye teşekkür ediyoruz” dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Somali ve Etiyopya ortasındaki uyuşmazlığın çözülmesi ile imzalanan Ankara Bildirisi’ne dair açıklama yaptı. Uyuşmazlıkların tahlili istikametinde değerli bir kademeyi tamamladıklarını kaydeden Fidan, “8 aydır ortaya konan diplomatik gayret ve Cumhurbaşkanımız’ın süreci şahsen yönetmesi sayesinde Türkiye; Afrika kıtasında istikrar, huzur ve refaha katkı sağlayacak tarihi bir adıma öncülük etti” sözlerini kullandı. Her iki ülkenin katkılarıyla üzerinde mutabık kaldıkları Ankara Bildirisi metnini ortaya çıkardıklarını vurgulayan Fidan, şunları kaydetti: “Geçmişe değil geleceğe odaklanan bu bildiri, iki dost ülkenin iş birlikleri üzerine inşa edecekleri unsurları belirlemektedir. Türkiye’ye duyulan inanç ve sağlanan mutabakat, adil ve sürdürülebilir tahliller üreten diplomasi anlayışımızın güçlü bir tezahürüdür.”
Somali ve Etiyopya’ya, Türkiye’ye duydukları itimat için teşekkür eden Fidan, “İş birliğinin güçlenmesi için takviyemizi sürdüreceğiz” tabirlerini kullandı.
