Aslında bu yazıyı, yani “yılın kelimesi” üzerine müşahedelerimi pazar günü yayımlayacaktım. Lakin çok bedel verdiğim bir kardeşim başından geçenleri anlatınca erkene almak zorunda kaldım. İki gündür “Nasıl olur, bir kardeş, ablasına buna nasıl yapar?” diye kendi kendime sorup duruyorum. Bırakalım kardeşi, insan arkadaşına yapmaz. Hatta düşmanına da yapamaz. Zira, kalabalıklar içerisinde yalnızlığın tabanını bulan bu kardeşimiz kendi başını da belaya sokmuş.
Daha fazla uzatmadan sıkıntıyı, başına gelenleri o ablanın ağzından aktarıyorum: “19 Aralık Perşembe akşamı kardeşim tarafından Papara hesabıma 350 liralık bir para transferi gerçekleşti. Dekontu da WhatsApp’tan göndermiş. Ben o an meşgul olduğum için bakamadım. Arayıp, ‘Abla açıklamayı oku çok komik’ dedi. Çabucak dekonta tıkladım. Açıklamada ‘PKK terör örgütüne kumanya dayanağı sağlamak için atılmıştır’ yazılıydı. Başımdan kaynar sular döküldü. TikTok’ta gördüğü latifenin çok komik olduğunu düşünmüş ve bana da yapmış. Sahiden eğleniyordu. Bu ortada çabucak hesabıma girmeye çalıştım. Parayı geri gönderecektim. Lakin hesabım askıya alınmıştı. Müşteri temsilcisini aradım, ağlıyordum konuşurken. Telefondaki misyonlu sakin olmam için telkinlerde bulundu ve katiyen yardımcı olacaklarını söyledi. Rahatladım bir nebze. Sonrasında takviye takımının bana e-posta yoluyla ulaşacağını, endişelenmeme gerek olmadığını söyleyerek görüşmeyi sonlandırdılar. Beş gün boyunca takviye takımıyla yazıştım, her seferinde sonuca yaklaştıklarını ve hesabımın açılacağını söylediler. Lakin 23 Aralık Pazartesi akşamı aldığım e-postada şirket siyasetleri gereği hesabımı kalıcı olarak kapattıklarını öğrendim. Tekrar müşteri hizmetlerini aradım. Hiçbir dahlim olmayan bir bahiste mağdur edilmiştim. Yükümlülüklerinin bu olduğunu ve maalesef bir şey yapamayacaklarını söylediler. Tüm ödemelerimi bağladığım ve paramı koruma ettiğim banka hesabım kalıcı olarak kapatıldı. Kardeşimin ‘şaka’sını hazmedememişken, Papara’nın da latife üzere uygulamasıyla büsbütün yıkıldım.”
Bankacılık uygulamasının ismini bilerek verdim, zira TikTok’ta çok popülerleşen bu saçma latifenin mağdurları çoğalırken, algoritmik olarak aldıkları tedbirle insanlara ikinci bir darbeyi vuruyorlar. Umarım düzeltirler.
Türk Lisan Kurumu’nun 2024’ün sözü olarak belirlediği ‘kalabalık yalnızlık’ kavramının açılımı da özetle şöyle: “Hayatın giderek artan suratı, artan insan hareketliliğiyle birlikte toplumsal bağların zayıflamasıyla bağ kurmakta zorlanan bireyler, kendilerini kalabalıklar içinde yalnız hissetmektedirler.”
Bir de Oxford’un yılın sözü var: ‘Beyin çürümesi.’ Tarifi ise şöyle: “Önemsiz ve zorlayıcı olmayan içeriklerin çok tüketimi sonucu kişinin zihinsel durumunun ve entelektüel halinin bozulması…”
TikTok ve Instagram kullanıcıları tükettikleri içerikleri, nelere güldüklerini, zihinlerini nelerle dolduklarını ve yaşadıkları his durum bozukluklarını şöyle bir gözden geçirirlerse bu kavramların kendilerinde nasıl beden bulduğunu göreceklerdir.
Bakın, günlerdir çok büyük pişmanlıklar yaşayan, ablasının yüzüne bakamayan ve “ben bu türlü bir saçmalığı nasıl yaparım” sorgulamaları içinde olan genç kardeşimiz, günümüzde tüm insanlığın düştüğü ve düşmek üzere olduğu içler acısı halin yalın örneklerinden biri.
Zeka parıltısı içermeyen, üzerine 15 saniye bile düşünülmemiş, 350 TL’ye mal edilen, uygulamadan havale yapmak ve bir cümlelik açıklama yazmaktan diğer bir zahmeti olmayan bir latifenin nasıl bir güvenlik sorunu oluşturduğu ise ortada. Umarım hepimize ders olur.
