Günümüzde boykot, İsrail’in Filistin’de sürdürdüğü işgal siyasetleriyle özdeşleşen, sonrasında global sisteme karşı insanlığın adalet arayışının en güçlü ahlaki sözlerinden birine dönüştü. Boykot hareketleri, ferdi bir tüketim tercihi olmanın ötesine geçerek, global ekonomiyi etkileyen stratejik bir yaptırım gücü haline geldi. Böylesi değerli ve stratejik boyutları olan boykotun, tesir ve sonuçlarıyla ilgili kamuoyunu aydınlatan, siyaset yapıcılara yardımcı olacak bilgi ve bakış açıları sunan çalışmalar hayli sonlu. Bu alanda yapılacak her çalışmanın büyük bir muhtaçlık ve çok değerli olduğunu düşünüyorum.
Raporda, öncelikle Siyonizm’in doğuşundan itibaren uyguladığı işgal siyasetleri ve bu siyasetlerin Birleşmiş Milletler ve başka milletlerarası kurumlar üzerindeki tesiri değerlendirilmiş. Bunun yanı sıra boykot kavramının tarihî kökenlerine ve tarihin değerli kırılma periyotlardaki boykot uygulamaları değerlendirilmiş. İslam tarihi çerçevesinde ise Hz. Peygamber’in Mekke devrinde uygulanan Şi‘bü Ebî Tâlib Muhasarası ve Medine devrinde Kureyş kervanlarına yönelik ekonomik kuşatmaları örnek olarak yer verilmiş. Bu örnekler, boykotun İslam tarihinde de faal bir strateji olarak uygulandığını göstermektedir.
Rapor, boykotun tesirlerinin yalnızca ekonomik olmadığını, birebir vakitte memleketler arası siyasette istikrarları değiştirebilecek bir potansiyele sahip olduğunu savunuyor. Bu potansiyelin daha güçlü bir halde ortaya çıkabilmesi için bireylerin yapmış olduğu boykotun hükümetler tarafından desteklenmesi ve tamamlanmasının gerekliliğini vurguluyor. Tamamlayıcı olarak devletlerin de memleketler arası platformlarda zulüm karşısında daha faal roller üstlenmesi ve kurumsal boykot siyasetlerinin geliştirmesi teklifler ortasında yer alıyor.
Borsa bilgilerinden hareketle yapılan tahlil de bize boykotun ne kadar tesirli olduğunu gösteriyor. Bu tahlile nazaran Borsa İstanbul’da süreç gören şirketlerin yaklaşık %5’i boykot ediliyor. Bilgileri tahlil edilen 21 pay senedinin 18’i boykot müddetince yatırımcılarına, beklenen getirilere kıyasla epeyce düşük düzeyde getiri sağlamış. Bu 18 pay senedinin piyasa kıymetleri boykot müddetince BİST-100 endeksinden de fazla düşüş yaşayarak ortalama %33 oranında bedel kaybetmiş. Borsadaki bu değersizleşmenin, şirketlerin satış ve kârlılıklarındaki düşüşle ilişkili olduğu söz edilmiş. Boykotun başlangıcından bugüne 21 şirketten 19’unun öz sermaye kârlılığının da önemli düzeyde düştüğü, 17’sinin de etkin kârlılık oranının kayda bedel oranda azaldığı raporun ulaştığı sonuçlar ortasında yer alıyor.
Rapordaki bir başka tahlil, sıhhate da çokça ziyanları bulunan gazlı ve şekerli meşrubatlar üreten şirket ile ilgili. Bu şirketin Türkiye’deki satışlarının boykottan kıymetli ölçüde etkilendiği tespit edilmiş. Boykot nedeniyle firmanın satışlarının değerli ölçüde düştüğü, boykotun bu tesirinin şirketin resmî raporlarına yansıdığı ve boykotun tesirlerini bertaraf etmek için çeşitli pazarlama ve reklam aktifliklerine başvurduğu tespit edilmiş. Türkiye’deki tüketicilerin azımsanmayacak bir kısmının yapılan boykot davetine karşılık verdiği ve boykota etkin olarak katıldığı da raporda tabir edilmiş.
Finansal, Toplumsal ve Fıkhi Boyutlarıyla Boykot Raporu vakit ayırıp okumaya paha bir çalışma olmuş. Rapor özetle; boykotun zalim rejimlere karşı çabada tesirli bir araç olduğunu ortaya koyarken, bunun başarılı olabilmesi için bireylerden devletlere kadar her düzeyde disiplinli ve kararlı bir gayret gerektirdiğini münasebetleriyle birlikte vurguluyor. Bireylerden toplumlara, hükümetlerden memleketler arası kurum ve kuruluşlara varan geniş bir yelpazede, boykotun aktifliği ve sürdürülebilirliği açısından uygulanabilir tekliflerde bulunuyor. Bu teklifleri özellikle okumanızı, okutmanızı isterim.
Zira boykot bir tercih değil, insanlık onurunu savunmak için ahlâkî bir sorumluluktur. Hak ile bâtıl ortasındaki uğraşta tarafımızı belirleyen bir vicdan hareketidir. Bu hareketin muvaffakiyete ulaşması, bireylerden devletlere kadar herkesin üzerine düşeni yapmasına bağlıdır. Adalet arayışımızın somut bir tabiri olan boykot, yalnızca Filistin halkı için değil, adalet ve barış için hepimize bir umut ışığıdır.
Şeytanın “Benim ufacık bir alışverişimle mi zulüm bitecek?” vesvesesine kulak asma. Evet, senin ufacık alışverişin zulmü söndürecektir. Sizi, boykota ve boykot şuurunu yaygınlaştırmaya davet ediyorum. Yarın, yaptıklarımız kadar yapmadıklarımızdan da sorumlu olacağımızı unutmayalım.
Rapora PRENSİP Vakfının web sayfasından ulaşabilirsiniz.
Rapor: https://ilke.org.tr/finansal-toplumsal-ve-fikhi-boyutlariyla-boykot
